Οικονομικό Σπουδαστήρι

Οικονομικό Σπουδαστήρι
Γι'Αυτούς που Θέλουν Εξειδίκευση
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ελλάδα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ελλάδα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020

Ελληνοοθωμανισμός

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Παρατηρώντας τη διαχρονικά υποχωρητική, για τα μάτια ενός απλού πολίτη, στάση των Ελλήνων πολιτικών έναντι της Τουρκίας  και ως απλή αλλά φανατική αναγνώστρια βιβλίων ελληνικής ιστορίας στάθηκα στο φαινόμενο του ελληνοοθωμανισμού και τη σύνδεσή του με το σήμερα. Ελπίζω ότι οι ιστορικοί που θα διαβάσουν το σύντομο κείμενό μου, ως αρμοδιότεροι επί του θέματος,  θα κάνουν τις όποιες παρεμβάσεις οι οποίες είναι ευπρόσδεκτες.

Τι είναι όμως ο ελληνοοθωμανισμός;

Ottoman Culture

Το e-pieria αναφέρει :  «Ήδη από το 1864 οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό τον Στέφανο Καραθεοδωρή διακηρύσσουν τον ελληνοοθωμανισμό. Δηλαδή την προσπάθεια διαμόρφωσης ενιαίας πολιτικής ταυτότητας, που θα επικαλύπτει τις επιμέρους εθνικές ή θρησκευτικές. Έτσι ως «πολιτικό έθνος» εννοείται το οθωμανικό ενώ ως «γένος» παραμένει η παραδοσιακή ελληνορθόδοξη κοινότητα. Ουσιαστικά η ελίτ των Ελλήνων της Αυτοκρατορίας επεδίωκε μία δυαρχία πολιτικής εξουσίας, όπου μουσουλμάνοι και Έλληνες ως ανήκοντες σε ένα ενιαίο πολιτικό έθνος, θα αναλάμβαναν την τύχη της».

Η Έλλη Σκοπετέα (1988, σελ. 315) αναφέρει: «…το νέο ελληνοοθωμανικό σχήμα δεν μπορούσε να σημαίνει πολλά περισσότερα από την προοπτική συγκυριαρχίας Ελλήνων και Τούρκων: όχι διάβρωση της Αυτοκρατορίας εκ των ένδον, αλλά ενσωμάτωση των Ελλήνων στον οθωμανικό κρατικό μηχανισμό, όχι επίλεκτα μέλη της ελληνικής εθνότητας οι ομογενείς, αλλά προνομιούχοι Οθωμανοί υπήκοοι».

Turkish flag
Λίγο πιο κάτω διαβάζουμε (Ελπίς 15.11.1867) : «Το ελληνικόν στοιχείον επικρατεί μεν και σήμερον (1867) μάλλον των λοιπών φυλών παρά τη οθωμανική κυβερνήσει αλλ’οι εν τη οθωμανική επικρατεία διατελούντες Ελληνες δεν είναι πλέον οι προ της εποχής του 1821 προστατεύσαντες τον ελληνισμόν(…), είναι απλώς Τούρκοι καθ’όλην της λέξεως την έννοιαν πρεσβεύοντες το χριστιανικόν θρήσκευμα».

Στο ιστολόγιο του Βλάση Αγτζίδη αναφέρονται τα ακόλουθα:

«Από την εποχή που η οθωμανική αυτοκρατορία μετατρέπεται σε εθνικό κράτος, ποιες είναι οι φωνές στην Ελλάδα που συνεχίζουν να θέλουν μια ελληνο-οθωμανική σχέση;

Πρόκειται για μια τάση που ζητά ομαλοποίηση των σχέσεων, έως και συνομοσπονδία. Η δύναμη που εκφράζει περισσότερο αυτό το ρεύμα συνύπαρξης και επικοινωνίας είναι η Δεξιά. Κουβαλάει την κληρονομιά των Δραγούμη και Σουλιώτη, δηλαδή του ανατολικού κόμματος το οποίο βάσισε τη φιλοσοφία του σε έναν ελληνο-οθωμανισμό, που εκφράστηκε παρωχημένα. Σαν ανάγκη όλων των αστών της Μικράς Ασίας ήταν ρεαλιστικός, αλλά προσπαθούσε μηχανιστικά να βρεί τρόπους συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων, για την αποτροπή του Σλαβικού κινδύνου. 

red arabian fezΗ τάση ενεργοποιήθηκε πολύ κατά τον μακεδονικό αγώνα και αδρανοποιήθηκε πλήρως την εποχή του μικρασιατικού. Αυτή η κληρονομιά θα περάσει στην ελληνική Δεξιά και θα πάρει μορφές, συμβολικά ακραίες, όπως η άποψη του Ι. Μεταξά και η δωρεά του κτιρίου του σημερινού τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη στο τουρκικό κράτος, σε ένδειξη φιλίας, μετά από αγορά του με χρήματα του ελληνικού δημοσίου! Συμβολικά, επίσης, μετατρέπει το 1938 την Οδό αποστόλου Παύλου σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ.  

Το 1955 επανήλθε η προηγούμενη ονομασία του δρόμου λόγω του πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Το ειρωνικό στην υπόθεση είναι ότι πριν λίγα χρόνια οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι Μπουτάρης και Τρεμόπουλος πρότειναν ξανά να μετονομασθεί η οδός προς τιμήν του «τέκνου της πόλης», σε ένδειξη φιλίας, Και αυτό είναι το κακό που δημιουργεί η ελληνική ημιμάθεια. Πιθανότατα αγνοούσαν κι οι δυό την προηγηθείσα κίνηση του δικτάτορα Μεταξά. Αυτή η πολιτική τάση είναι που θα εκφράσει έντονα τον παραμορφωμένο, παλιό ελληνο-οθωμανισμό.

Μετά τον Μεταξά, ποιοι συνεχίζουν αυτήν την επίδειξη φιλίας;

Πιο έντονη, μετά τον Μεταξά, είναι όλη η μετεμφυλιακή γραμμή. Ο Παπάγος το 1953 με το διάταγμα Φεσσόπουλου επιβάλλει τη μετονομασία των μουσουλμανικών συλλόγων της Θράκης σε τουρκικούς, για να μην επηρεαστούν από τους Βούλγαρους κομμουνιστές, προτιμώντας να γίνουμε σύμμαχοι ή και υπήκοοι της Τουρκίας.
Λίγα χρόνια μετά, κατά τη διάρκεια της Χούντας, ο δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος έχει επίσης την ίδια άποψη. Το 1968, το ελληνικό υπουργείο παιδείας επιβάλλει στα σχολείο την αντικατάσταση του όρου Τούρκος με τη λέξη εχθρός. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Hürriyet θα δηλώσει ανοιχτά ότι το όνειρό του είναι μια ελληνοτουρκική συνομοσπονδία. Επίσης, η ταινία 1922 του Κούνδουρου, ενώ γυρίζεται με χρήματα του ελληνικού κέντρου κινηματογράφου, θα απαγορευθεί να προβληθεί, διότι πλήττει την εικόνα των Τούρκων. Η ταινία, η οποία και θα απελευθερωθεί το 1982, βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη «Το Νούμερο 31328» και παρουσιάζει με ιδιαίτερα έντονο τρόπο τις βιαιότητες των Τούρκων ενάντια σε Έλληνες και Αρμένιους κατά τη μικρασιατική καταστροφή.
Από τη δεκαετία του ’80 και έπειτα, η παραδοσιακή εξέλιξη αυτών των τάσεων σταματάει και αναδομείται με νέο τρόπο. Αναπτύσσονται νέα επιχειρηματικά συμφέροντα και συνεργασίες, ενώ στην Τουρκία αναπτύσσεται μια νέα αστική τάξη. Τη γραμμή των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα τη δώσουν τα συμφέροντα των δύο νέων τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας».

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Τα παραπάνω είναι ιδιαίτερα συναρπαστικά. Η σύγκριση με το σήμερα ,εάν και παρακινδυνευμένη, δεν παύει να προβληματίζει.  Η υποχωρητική πολιτική λοιπόν απέναντι στην Τουρκία είναι αποτέλεσμα μίας ήδη από το 1864  ιδεολογίας μίας μερίδας της ελληνικής αστικής τάξης που επιθυμεί να επεκτείνει τα επιχειρηματικά της συμφέροντα κάτω από την ομπρέλα μίας νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου ενώ θα είναι επωφελής για λίγους, οι πολλοί θα βρίσκονται κάτω από ζυγό;  Η μήπως όχι;


Πηγές

Ελλη Σκοπετέα. 1988. Το «Πρότυπο Βασίλειο και η Μεγάλη Ιδέα. Οψεις του εθνικού προβλήματος στην Ελλάδα (1830-1880), Εκδ. Πολύτυπο.
https://kars1918.wordpress.com/2009/05/13/13-5-2009/

Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2020

Ας Μιλήσουμε Για Την Ελληνική Αστική Τάξη


Φωτεινή Μαστρογιάννη

Σε κάποια κείμενα διαβάζουμε ότι ένα από τα προβλήματα της σύγχρονης οικονομικής και πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας είναι η ανυπαρξία μίας πραγματικής ελληνικής αστικής τάξης.

Είναι όμως έτσι; Ας κάνουμε μία πολύ σύντομη ιστορική αναφορά για τον 18ο και 19 αι. σταχυολογώντας κάποια δεδομένα.


Πηγή: https://www.fractalart.gr/neosystato-elliniko-vasileio-c/


Ο Χομπσμπάουν έγραψε ότι η πλειονότητα των Ελλήνων έμοιαζε με τις άλλες στρατιωτικές και αγροτικές φυλές των Βαλκανίων. Ωστόσο, ένα μέρος των Ελλήνων ήταν διεθνοποιημένο με εμπορικές δραστηριότητες τόσο εντός όσο και εκτός της Οθωμανικής αυτοκρατορίαςΗ γλώσσα της Ορθοδόξου εκκλησίας, μία εκκλησία στην οποία ανήκε η πλειοψηφία των Βαλκανικών λαών, ήταν η Ελληνική και Έλληνες βρίσκονταν επικεφαλής της αρχίζοντας από τον Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως. Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι ήταν κυβερνήτες των Παραδουνάβιων ηγεμονιών (σημερινή Ρουμανία). Οι μορφωμένες και με εμπορική δραστηριότητα τάξεις των Βαλκανίων και της Μαύρης Θάλασσα όποια και εάν ήταν η εθνική τους καταγωγή είχαν εξελληνισθεί λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους.


Για να επανέρθουμε όμως στην ελληνική αστική τάξη παρατηρούμε ότι ήταν διεθνής και ότι σχετίζονταν στενά οικονομικά με τη Δύση. Συνεπώς τα κεφάλαιά της παράγονταν στο εξωτερικό και μεταφέρονταν στην Ελλάδα.

Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν κλειστή ωστόσο κατά τη διάρκεια του 18ου αι. επιτράπηκαν κάποιες δραστηριότητες τις οποίες ανέλαβαν οι Έλληνες και αυτές ήταν κυρίως η ναυτιλία και το εμπόριο. Στα μέσα του 18ου αιώνα εμφανίσθηκαν και οι πρώτες ελληνικές εταιρίες οι οποίες όχι μόνο δεν εξαρτώνταν από ξένες αλλά αντίθετα τις αντικατέστησαν. Οι Έλληνες έμποροι έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου των Οθωμανών ενώ μέχρι το τέλος του 18ου αι. το 75% του εξωτερικού εμπορίου ελέγχονταν από τους  Έλληνες, ενώ την ίδια περίοδο οι Έλληνες είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στο εμπόριο της Μασσαλίας, δημιουργούσαν υποκαταστήματα στα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Δυτικής Ευρώπης βλ. Βιέννη, Τεργέστη κτλ ενώ ταυτόχρονα επένδυαν και στο Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Το δεύτερο μισό του 18ου αι. και καθ’όλη τη διάρκεια του 19ου οι Ελληνες έμποροι της διασποράς έδωσαν σημαντικά κεφάλαια για την ανάπτυξη της παιδείας αλλά και για άλλους φιλανθρωπικούς λόγους με στόχο την ενδυνάμωση του νέου ελληνικού κράτους. Τα κεφάλαια αυτά είχαν κατατεθεί στις τράπεζες της Μόσχας, της Οδησσού, της Νίζνας και της Βιέννης.

Στην ελληνική αστική τάξη του 18ου αι. ανήκαν λοιπόν οι έμποροι και οι βιοτέχνες ενώ μετά την επανάσταση στο νέο ελληνικό κράτος πέραν των εμπόρων και των βιοτεχνών μέρος της νέας αστικής τάξης ήταν και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Η τάξη αυτή ήρθεσε σύγκρουση με τους προύχοντες όσον αφορά τη νομή της εξουσίας.
Πηγή: photo.gr 

Η αστική τάξη της Ελλάδας ήταν διακριτή και στο νέο ελληνικό κράτος και μέσω των κατοικιών της.

Η Αθήνα σήμερον είναι αγνώριστος, ενώ προ ετών ήτο χωρίον. […] Αι Αθήναι έχουσι οικοδομήματα καλά, αριστουργήματα τόσα, όσα εις όλο το Παρίσι παρόμοια δεν απαντά τις. […] Μονοκατοικίαι κομψαί όπως αι εν Αθήναις είναι σπάνιαι.(εφημερίδα Ακρόπολις, 17/2/1898)

Η επίδραση της τάξης αυτής τον 19 αι. φαίνεται και στην πεζογραφία η οποία εξελίσσεται σε μυθιστορηματική και αποτελεί τη λογοτεχνική της έκφραση


Φωτεινή Μαστρογιάννη
Όπως προανέφερα, η ιστορική αυτή αναφορά είναι ιδιαίτερα σύντομη και υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα αυτό για όποιον ενδιαφέρεται. Προφανώς υπάρχει συνέχεια της τάξης αυτής και των χαρακτηριστικών της αλλά δεν αποτελεί αντικείμενο του σύντομου αυτού κειμένου που στόχος του δεν είναι η κριτική και πλήρης απεικόνιση της τάξης αυτής αλλά η απόρριψη του ισχυρισμού περί ανυπαρξίας της.


Πηγές

Αληγιζάκης, Α. 2018. Πολιτική, ιδεολογία, κοινωνία, πνευματική κίνηση και οικονομία στο νεοσύστατο ελληνικό βασίλειο κατά την περίοδο (1832-1897) Γ’ ΜΕΡΟΣ. Διαθέσιμο στο: https://www.fractalart.gr/neosystato-elliniko-vasileio-c/

Βερναρδάκης, Α.Ν.1990. Περί του εν Ελλάδι εμπορίου. Αθήνα: Βιβλιοπωλείου Δ.Ν. Καραβία.
Διαμαντή,A. 2013. Έθνος και Θεσμοί στα Χρόνια της Τουρκοκρατίας, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, σελ. 154.

Hobsbawn, J.E.1992. Η εποχή των επαναστάσεων 1789-1848. Αθήνα: Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ).


Μαυρουδέας, Σ. 2011. “Στάδια της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα. Eίναι εν εξελίξει ένα νέο στάδιο της σήμερα;” Διαθέσιμο στο: https://stavrosmavroudeas.wordpress.com/2011/07/03/%E2%80%9C%CF%83%CF%84%CE%AC%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%80%CF%84%CF%85%CE%BE%CE%B7/

Μηλιός, Γ. 2000. Ο Ελληνικός κοινωνικός μετασχηματισμός. Από τον επεκτατισμό στην κοινωνική ανάπτυξη. Διαθέσιμο στο: http://users.ntua.gr/jmilios/Ell_Koin_Sxim_a.pdf

Μπαμπανάσης, Σ. 1985. Ιδιομορφίες της Ανάπτυξης στη Νότια Ευρώπη. Αθήνα: Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών.
Πατρώνης, Β. 2015.Ελληνική Οικονομική Ιστορία. Οικονομία, Κοινωνία και Κράτος στην Ελλάδα (18ος – 20ος αι.). Διαθέσιμο στο:




Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2019

Κρίση, Επιχειρηματικότητα και Οικονομική Ανάπτυξη

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Από τα φλέγοντα ζητήματα της συζήτησης για την οικονομία είναι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Στα πλαίσια αυτά δόθηκαν πρόσφατα διάφορες φορολογικές απαλλαγές για την ενίσχυση των επιχειρήσεων χωρίς όμως να είναι σαφές το στρατηγικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, ειδικότερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, παρά τα κατά καιρούς διάφορα προγράμματα που αναγγέλλονται και πραγματοποιούνται για τη στήριξή της. 

Hiring, Financial Planning, Money, Finance, Banking

Η επιχειρηματικότητα αναπτύσσεται όταν ο επιχειρηματίας διακρίνει επιχειρηματικές ευκαιρίες σε οποιεσδήποτε οικονομικές συνθήκες. Ωστόσο, η οικονομική κατάσταση μίας χώρας επηρεάζει τον τύπο της επιχειρηματικής δραστηριότητας γιατί παράγοντες όπως είναι το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης, η σταθερότητα των μακροοικονομικών συνθηκών και το επίπεδο εισοδήματος και ανεργίας μπορούν να περιορίσουν τις επιχειρηματικές ευκαιρίες. 

Όταν μία χώρα βιώνει παρατεταμένη οικονομική ανάπτυξη και σταθερές μακρο-οικονομικές συνθήκες (που δεν είναι δυστυχώς η περίπτωση της Ελλάδας) τότε είναι πιθανό ότι η μορφή της επιχειρηματικότητας που θα πραγματοποιείται να είναι μεγάλης προστιθέμενης  αξίας για τη χώρα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο χαμηλός βαθμός καινοτομίας και η χαμηλής αξίας επιχειρηματικότητα θα μειωθούν προς όφελος μίας υψηλής αξίας και καινοτόμου  επιχειρηματικότητας λόγω της οικονομικής σταθερότητας.

Σε εποχές δύσκολων οικονομικών συνθηκών, όπως είναι η τελευταία δεκαετία που βιώνουμε στην Ελλάδα, η ενασχόληση με το επιχειρείν βρίσκεται  αρχικά σε έξαρση όσον αφορά τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Η έξαρση αυτή συχνά ακολουθείται από ένα μεγάλο αριθμό χρεοκοπιών και σε μείωση της χρηματοδότησης η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων. 
Credit Squeeze, Taxation, Purse, Tax, Economic Stress

Σύμφωνα με τους Wilderman et al. (1998),ο βαθμός ανεργίας είναι αυτός που παρέχει κίνητρα στους ανθρώπους να ασχοληθούν με την επιχειρηματικότητα δηλαδή με απλά λόγια, όταν κάποιος δεν μπορεί να βρει εργασία ως μισθωτός τότε καταφεύγει στο επιχειρείν εάν έχει κάποιο διαθέσιμο κεφάλαιο ή μπορεί να βρει διαθέσιμο κεφάλαιο. Άλλες μελέτες υποστηρίζουν όμως ότι ο βαθμός ανεργίας δεν επηρεάζει την έναρξη καινούριων επιχειρήσεων (Gomez & Spencer, 2004). 

Σίγουρα όμως ο δείκτης επιχειρηματικότητας επηρεάζεται από το εισόδημα το οποίο και αποτελεί δείκτη ευημερίας. Όταν το επίπεδο εισοδήματος σε μία χώρα είναι υψηλό, τότε αυτό μεταφράζεται σε διαθεσιμότητα πόρων που διευκολύνει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Το κατά κεφαλήν εισόδημα ως οδηγός δημιουργίας νέων επιχειρήσεων υποστηρίζεται σε διαφορετικές μελέτες (Tan, Begley & Schock, 2005).  Όσο πιο υψηλό είναι το διαχρονικό επίπεδο εισοδήματος τόσο υψηλότερος είναι ο βαθμός δημιουργίας νέων επιχειρήσεων. Συνεπώς, στη χώρα μας υπάρχει μία αντίφαση, από τη μία υποστηρίζουμε τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και από την άλλη το επίπεδο εισοδήματος διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

Ως τρόπο αντίδρασης σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις έχουν δύο επιλογές, είτε να συμπεριφέρονται με προ-κυκλικό τρόπο (δηλ. να περικόψουν τα κόστη, να μειώσουν και να εξορθολογίσουν τις επενδύσεις τους συμπεριλαμβανομένων των δαπανών για καινοτομία) ή να πάνε κόντρα στο ρεύμα και να διατηρήσουν ή ακόμα και να αυξήσουν την καινοτόμα δραστηριότητα δηλαδή με άλλα λόγια να συμπεριφερθούν αντι-κυκλικά  (Filippetti & Archibugi,2011). 


Man, Figure, Toys, Pokes Fun At, Blade, Money, EuroΗ τελευταία αντίδραση εξηγείται από δύο αντίθετους μηχανισμούς δηλαδή τη δημιουργική συσσώρευση και τη δημιουργική καταστροφή  (Archibugi et al., 2013a). Η δημιουργική συσσώρευση αφορά τη διαδικασία συνεχούς καινοτομίας των επιχειρήσεων σε κανονική βάση ακολουθώντας τις τεχνολογικές πορείες  που έχουν επιλέξει (Pavitt, 1999). Ποιες όμως επιχειρήσεις μπορούν να καινοτομήσουν; Οι μεγάλες σε μέγεθος που μπορούν να επενδύσουν σημαντικά ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη(Archibugi et al., 2013a) . Συνεπώς, οι διαρκείς προτάσεις και παραινέσεις από την ΕΕ για καινοτομία δεν αφορά, εκ των πραγμάτων, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Για να συνεχίσουμε όμως στην άλλη επιλογή που δεν είναι παρά η Σουμπετεριανή δημιουργική καταστροφή που αναφέρεται στην εμφάνιση νέων καινοτόμων («επιχειρηματιών») οι οποίοι μπορεί να μην ήταν δραστήριοι πριν την κρίση και οι οποίοι θέλουν να εκμεταλλευθούν την αναταραχή της κρίσης και να διεκδικήσουν τα μερίδια αγοράς των πρώην μονοπωλιακών επιχειρήσεων ή να εισάγουν νέες αγορές (Archibugi et al., 2013a). Ενδιαφέρον, θα ήταν να εξετασθεί ο αριθμός αυτός των νέων καινοτόμων επιχειρηματιών στην Ελλάδα.

Γενικότερα, η επένδυση στην Έρευνα και Ανάπτυξη (και άλλες μακροχρόνιες επενδύσεις) τείνει να είναι προ-κυκλική και μειώνεται κατά τη διάρκεια της ύφεσης, κάτι που παρατηρείται ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σημαντικούς  πιστωτικούς περιορισμούς (Aghion et al., 2012). Ο λόγος για την προ-κυκλικότητα είναι ότι η επένδυση στην Έρευνα και Ανάπτυξη χρηματοδοτείται κυρίως από τις ταμειακές ροές και συστέλλεται κατά τη διάρκεια της ύφεσης λόγω της μειωμένης ζήτησης (Paunov, 2012a). 

Επιπλέον, οι περιορισμοί στη δανειοδότηση που είναι συνηθισμένοι στις οικονομικές κρίσεις καθιστά δύσκολη την πρόσβαση στην εξωτερική χρηματοδότηση και, ως εκ τούτου, οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη μειώνονται (Paunov, 2012a). Η εξάρτηση της επένδυσης στην Έρευνα και Ανάπτυξη από τους οικονομικούς περιορισμούς θεωρείται ότι ισχύει επίσης και για τη χρηματοδότηση κεφαλαίου (π.χ. έκδοση νέων μετοχών) (Brown et al., 2012). Ωστόσο, τα στοιχεία από την κρίση του 2007 δείχνουν μία μείξη τόσο κυκλικών όσο και αντι-κυκλικών προτύπων.

Η οικονομική κρίση απειλεί την επιχειρηματικότητα λόγω της δυσκολίας εύρεσης χρηματοδότησης, τις καθυστερήσεις πληρωμών και τη γενικότερη μείωση ρευστότητας, στοιχεία που οδηγούν στη  χρεοκοπία. 



Φωτεινή Μαστρογιάννη
Συνεπώς, η επιχειρηματικότητα πρέπει να ενισχυθεί με εύκολο δανεισμό προκειμένου και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να γίνουν καινοτόμες και ανταγωνιστικές αλλά και να βελτιωθεί το μέσο εισόδημα έτσι ώστε να ενισχυθεί η ζήτηση. Είναι προφανές ότι η ανταγωνιστικότητα προϋποθέτει και περαιτέρω ανάλυση που πιθανόν να αποτελέσει θέμα ενός καινούριου άρθρου.



Βιβλιογραφία

Aghion, P., Askenazy, P., Berman, N., Cette, G., & Eymard, L. (2012). Credit
Constraints and the Cyclicality of R&d Investment: Evidence from France. Journal
of the European Economic Association, 10(5), 1001–1024.
Archibugi, D., Filippetti, A., & Frenz, M. (2013a). Economic crisis and innovation:
Is destruction prevailing over accumulation? Research Policy, 42(2), 303–314.
Brown, J. R., Martinsson, G., & Petersen, B. C. (2012). Do financing constraints matter for R&D? European Economic Review, 56(8), 1512–1529.
Brunnermeier, M. K. (2009). Deciphering the Liquidity and Credit Crunch 2007-
2008. Journal of Economic Perspectives, 23(1), 77–100.
Filippetti, A., & Archibugi, D. (2011). Innovation in times of crisis: National
Systems of Innovation, structure, and demand. Research Policy, 40(2), 179–192.
Gomez, C. & Spencer, W. (2004). The relationship among national institutional structures, economic factors, and domestic entrepreneurial activity: a multi-country study. Journal of Business Research, 57, 1098-1107.
Paunov, C. (2012a). The global crisis and firms’ investments in innovation.
Research Policy, 41(1), 24–35.
Tan, W.L., Begley, T.M., & Schock, H. (2005). Politico-economic factors associated with interest in starting a business: a multi-country study. Entrepreneurship: Theory and Practice.
Wileman, R.E, Noorderhaven, N., Hofstede, G., Wennekers, A., Thurik, A., & Veroeven, W. (1998). Cultural and economic determinants of entrepreneurship: An international study. Presented at the Annual Meetings of the Academy of International Business, Vienna, Austria.




Παρασκευή 26 Απριλίου 2019

Ο Raymond Ibrahim συζητά με τη Φωτεινή Μαστρογιάννη για το Ισλάμ

Ο Ρέιμοντ Ιμπραήμ (Raymond Ibrahim) είναι Αμερικάνος, αιγυπτιακής καταγωγής και Χριστιανός Κόπτης στο θρήσκευμα. Είναι γνωστός για το συγγραφικό και δημοσιογραφικό του έργο και για την εξειδίκευσή του σε θέματα της Μέσης Ανατολής και του Ισλάμ.
Εχει διδάξει σε πανεπιστήμια όπως είναι το National Defense College, έχει παράσχει συμβουλευτικές υπηρεσίες στο αμερικανικό δημόσιο και ειδικότερα στο U.S. Strategic Command,το Defense Intelligence Agency, το Near East τμήμα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσσου και είναι διευθυντής στο think tank Middle East Forum που εδρεύει στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Σήμερα  είναι Judith Friedman Rosen Writing Fellow στο Middle East Forum.


Αγαλμα του Χριστού λερωμένο με αίμα στην εκκλησία του Αγίου Σεβαστιανού στη Σρι Λάνκα*



Φωτεινή Μαστρογιάννη: Ρέιμοντ, γίνονται συνεχείς βανδαλισμοί στις ευρωπαϊκές χριστιανικές εκκλησίες. Τα ΜΜΕ τους «κρύβουν». Γιατί θεωρείς ότι επικρατεί τέτοια μυστικότητα στο θέμα;



Raymond Ibrahim: Το κρύβουν γιατί εάν αποκαλυφθεί η αλήθεια, θα καταρρεύσει το «αφήγημα» που υποστηρίζει ότι οι μουσουλμάνοι είναι ήπιοι και ανεκτικοί και ότι οι μετανάστες χρειάζονται βοήθεια και ευημερία. 

Εξάλλου, οι άνθρωποι που εσκεμμένα βεβηλώνουν τους ιερούς τόπους της χώρας υποδοχής τους και ασχολούνται με όλων των ειδών θρησκευτικά (δηλαδή «ισλαμικά») υποκινούμενες ενέργειες, δεν είναι το είδος των ανθρώπων που αξίζουν την προσφορά ασύλου ή βοήθειας. 



ΦΜ: Ο μουσουλμανικός πληθυσμός στην Ευρώπη έχει γίνει επιθετικός στα χριστιανικά σύμβολα. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές αρχές επιδεικνύουν ιδιαίτερη ανοχή στις πράξεις αυτές. Θεωρείς ότι υπάρχει κάποια πολιτική ατζέντα όσον αφορά αυτή την ανοχή;
Raymond Ibrahim

RI: Ναι, εάν και οι άθεοι, οι φιλελεύθεροι, οι αριστεριστές, οι υλιστές - και ότι άλλο όνομα μπορεί να έχουν - έχουν διαφορετικές αξίες από τους μουσουλμάνους ωστόσο, όσον αφορά τον Σταυρό του Χριστού μισούν τόσο αυτόν όσο και αυτούς που τον λατρεύουν. Συνεπώς, οι ευρωπαϊκές αρχές κωφεύουν όσον αφορά αυτές τις ενέργειες κατά των χριστιανικών συμβόλων και εκκλησιών γιατί οι ίδιες τα περιφρονούν. Να θυμάσαι: ο εχθρός του εχθρού μου είναι ο φίλος μου. Για τους αγωνιστές υλιστές/κοσμικούς ο κίνδυνος δεν είναι το Ισλάμ που τους φαίνεται ξένο, μακρινό και πιθανά διαχειρίσιμο αλλά η χριστιανική κληρονομιά που τους περιβάλλει και προφανώς τους κρίνει.


ΦΜ: Η Ευρώπη δέχεται μαζικά κύματα μετανάστευσης από την Ασία και την Αφρική, κυρίως μουσουλμανικού θρησκεύματος. Η Ελλάδα, ως μία από τις ευρωπαϊκές χώρες εισόδου, έχει μετατραπεί σε ένα μεγάλο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων. Παράλληλα, πολλές ευρωπαϊκές χώρες κλείνουν τα σύνορά τους. Ποια θεωρείς ότι θα είναι η εξέλιξη αυτής της κατάστασης;



RI: Σίγουρα δεν είναι καλό για την Ελλάδα γιατί υπό αυτές τις
συνθήκες θα κατακλυσθεί από μουσουλμάνους μετανάστες. Εδώ είναι και η ειρωνεία: για μία σχεδόν χιλιετία, από το ξεκίνημα των ισλαμικών κατακτήσεων το 630 μ.Χ. μέχρι το 1453 μ.Χ. η Ελλάδα, με τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, είχε την ευθύνη να κρατήσει το σπαθί του Ισλάμ μακριά από την Ανατολική Ευρώπη. Σήμερα, όμως, με τη θέλησή της, δέχεται ολοένα και αυξανόμενα πλήθη μουσουλμάνων που αρκετοί από αυτούς επιδεικνύουν και ασκούν την παλιά ισλαμική εχθρότητα για τους Χριστιανούς/Ευρωπαίους «άπιστους».  

ΦΜ: Θεωρείς ότι έχουν στοχοποιηθεί οι Χριστιανοί; 6.000 νεκροί Χριστιανοί στη Νιγηρία, η σφαγή στη Σρι Λάνκα - όλα αυτά μας κάνουν να υποθέσουμε ότι οι Χριστιανοί έχουν γίνει στόχος. Ακόμα και ο Αμερικανός Χριστιανός Ορθόδοξος ιερέας Rod Dreher στο βιβλίο του «The Benedict Option» αναφέρει ότι οι Χριστιανοί έχουν στοχοποιηθεί ακόμα και στις ΗΠΑ. Ισχύει κάτι τέτοιο;


RI: Ναι, ισχύει. Οπως είπα και προηγουμένως, οι Χριστιανοί,
ιστορικά είχαν πολλούς περισσότερους εχθρούς από τους μουσουλμάνους. Αυτοί οι εχθροί είχαν και έχουν κοινό στόχο με τους μουσουλμάνους που δεν είναι άλλος παρά η κοινή αποστροφή τους για τον Χριστιανισμό. 
Αυτό έχει και ιστορικό προηγούμενο. Ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο οι Βίκινγκς που μισούσαν τον Χριστό υποδούλωσαν τους Χριστιανούς ήταν για να τους πουλήσουν σε μουσουλμανικά χαλιφάτα τα οποία πλήρωναν πολύ καλά. Για να μιλήσουμε για τη σύγχρονη Αμερική, οι φιλελεύθεροι και οι προοδευτικοί που φωνάζουν για τον παραδοσιακό («καταπιεστικό») Χριστιανισμό συμμαχούν με το Ισλάμ παρά τις πραγματικά καταπιεστικές ιδιότητες του τελευταίου. 
Οι φεμινίστριες καταγγέλουν τη χριστιανική «πατριαρχία» αλλά δεν λένε τίποτα εναντίον της μεταχείρισης των γυναικών ως κινητή περιουσία από τους μουσουλμάνους. 
Οι ομοφυλόφιλοι μάχονται κατά των χριστιανικών αρτοποιείων γιατί δεν τους φτιάχνουν κέικ αλλά δεν λένε τίποτα για τις μουσουλμανικές εκτελέσεις των ομοφυλοφίλων. 
Οι πολυπολιτισμικοί καταγγέλουν τους Χριστιανούς που αρνούνται να αποκηρύξουν την πίστη τους έτσι ώστε να γίνουν συμβατοί στις θρησκευτικές ευαισθησίες των μουσουλμανικών μειονοτήτων αλλά δεν λένε τίποτα εναντίον της παγιωμένης και ανοικτής μουσουλμανικής δίωξης των Χριστιανών σε όλο τον κόσμο. Οπως είπαμε ο λόγος είναι απλός: για τους αντιχριστιανούς κοσμικούς/υλιστές στη Δύση ισχύει το «ο εχθρός [Ισλάμ] του αληθινού μου εχθρού [Χριστιανισμός] είναι ο φίλος μου».

ΦΜ: Είσαι Χριστιανός Κόπτης αιγυπτιακής καταγωγής. Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση με τους Κόπτες στην Αίγυπτο;

RI: Ενώ οι Κόπτες σε όλη την Αίγυπτο ζουν καθημερινά με διακρίσεις και ταπεινώσεις, αυτοί όμως που ζουν στην Ανω Αίγυπτο διώκονται. Δεν έχουν αρκετές εκκλησίες και κάθε φορά που φημολογείται ότι μπορεί να ανοίξει μία νέα εκκλησία - ή ότι μπορεί να ανακαινιστεί μια παλιά ή ακόμη και ότι ένα σπίτι χρησιμοποιείται ως εκκλησία - τότε εξεγείρονται οι μουσουλμάνοι και επιτίθενται στους Κόπτες και καίνε τα σπίτια τους. 
Οι απαγωγές και ο αναγκαστικός προσηλυτισμός Χριστιανών Κοπτών κοριτσιών είναι επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα σε πολλά από αυτά τα χωριά. Επειτα, υπάρχουν και οι συνεχείς ισλαμικές τρομοκρατικές επιθέσεις στις Κοπτικές εκκλησίες και στα μοναστήρια που έχουν αφήσει, τα τελευταία χρόνια, αρκετές εκατοντάδες νεκρούς και/ή ακρωτηριασμένους ενώ ο πληθυσμός τρομοκρατείται με γεωμετρική πρόοδο. 

ΦΜ:  Το Ισλάμ είχε στρατιωτικές αντιπαραθέσεις με το Βυζάντιο. Το αποτέλεσμα ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία η οποία κατέληξε σε μία σκλαβιά 400 περίπου χρόνων των Βαλκανικών χωρών οι οποίες είχαν κυρίως πληθυσμό Χριστιανό Ορθόδοξο. Οι Οθωμανοί ήθελαν να κατακτήσουν τη Δυτική Ευρώπη. Θεωρείς ότι η επιθετικότητα του μουσουλμανικού στοιχείου εναντίον της Χριστιανικής Ευρώπης είναι από τότε ή είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής καταπίεσης των Ασιατικών και Αφρικανικών χωρών από την αποικιοκρατία των Δυτικοευρωπαίων; 


RI: Προέρχεται από εκείνη την χρονική περίοδο. Η σημερινή μουσουλμανική εχθρότητα - για να μην αναφερθώ στις επιθέσεις εναντίον των Χριστιανών και των εκκλησιών - καθρεφτίζει τη μουσουλμανική εχθρότητα του παρελθόντος. 
Η συνέχεια είναι ακλόνητη, η οικονομία και άλλοι «υλικοί» παράγοντες δεν επαρκούν για να εξηγήσουν το μίσος και τη βία. Αυτό αναφέρω σχεδόν σε κάθε σελίδα του τελευταίου μου βιβλίου 

Για μία χιλιετία τουλάχιστον, οι μουσουλμάνοι επιτίθεντο στους Χριστιανούς και στους Ευρωπαίους, κατέστρεφαν τις εκκλησίες τους, τους σταυρούς και τις εικόνες τους, σκλάβωναν και βίαζαν τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Και το έκαναν - και ανοικτά είπαν ότι το έκαναν - στο όνομα του Ισλάμ, όχι για οικονομικούς ή άλλους λόγους.

Σήμερα, μουσουλμάνοι όπως είναι αυτοί του Ισλαμικού Κράτους, καταδεικνύουν ότι το μίσος και η βία εναντίον των Χριστιανών και άλλων μη- μουσουλμάνων είναι προϊόν των ισλαμικών διδασκαλιών και δεν είναι προϊόν των οικονομικών, αποικιοκρατικών και άλλων «παραπόνων». Είναι οι Δυτικοί πολιτικοί και τα ΜΜΕ που αναφέρουν αυτούς τους παράγοντες για να εξηγήσουν την ισλαμική εχθρότητα και βία.


Φωτεινή Μαστρογιάννη

ΦΜ: Σε ευχαριστώ πολύ!












* Η φωτογραφία είναι από το ιστολόγιο του Raymond Ibrahim - https://www.raymondibrahim.com/

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2018

Εθνικές Καταστροφές και Συλλογικά Τραύματα

Φωτεινή Μαστρογιάννη 

Η ελληνική κοινωνία στη νεώτερη ιστορία της έχει ζήσει πολλές εθνικές καταστροφές αλλά και γεγονότα που έχουν επηρεάσει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού και έχουν δημιουργήσει συλλογικά τραύματα τα οποία έχουν επηρεάσει και τις επόμενες γενιές και όχι μόνο αυτούς που τα έχουν υποστεί.  Ο ελληνισμός στη νεώτερη ιστορία του έχει ζήσει ουκ ολίγες εθνικές καταστροφές.  Η μικρασιατική καταστροφή, η γενοκτονία των Ποντίων, οι παγκόσμιοι πόλεμοι αλλά και οι βαλκανικοί, ο εμφύλιος, οι μαζικές εκτοπίσεις ατόμων, οι εξορίες και οι βασανισμοί, η εξαναγκαστική μετανάστευση, η απώλεια της Κύπρου και οι αγνοούμενοι είναι οι πιο ενδεικτικές  αλλά όχι οι μοναδικές εθνικές καταστροφές.

brown maple leaf on open book

Όλα αυτά, σύμφωνα με τους σχετικούς επιστήμονες, έχουν δημιουργήσει ιστορικά τραύματα τα οποία είναι διαγενεακά και διαμορφώνουν τη στάση μιας κοινωνίας, στην συγκεκριμένη περίπτωση της ελληνικής.  Για τη διαμόρφωση αυτής της στάσης λίγοι μιλούν και ακόμα περισσότεροι κατακρίνουν χωρίς όμως, δυστυχώς, να προσπαθούν να βρουν τις αιτίες.  Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί τραύματα φυλάκισης, βασανισμού και δίωξης σπάνια θεραπεύονται και το τραύμα τους μεταφέρεται στις επόμενες γενιές οι οποίες όμως μπορούν να θεραπευθούν όπως θα δούμε και παρακάτω.

Σύμφωνα με τους Ancharrof et al. (1998) οι μηχανισμοί μετάδοσης του διαγενεακού τραύματος είναι οι ακόλουθοι:

    Σιωπή. Τα μέλη της οικογένειας δεν μιλούν για τα περιστατικά που τους προκάλεσαν το τραύμα για να μην ενοχλήσουν τους άλλους. Οι γονείς μπορεί να μην επιθυμούν να μιλούν για ευαίσθητα θέματα και έτσι το τραύμα να παραμένει ανεπίλυτο.

  Αφήγηση λεπτομερειών για το τραύμα χωρίς όμως να γίνεται  αναφορά στις επιπτώσεις του.

  Ταυτοποίηση.  Τα παιδιά των γονιών που έχουν υποστεί τραύμα τείνουν να αισθάνονται ένοχα για το τραύμα των γονιών, προσπαθούν να μπουν στη θέση των γονιών κάτι που προκαλεί τα ίδια συμπτώματα με τους γονείς.

    Επανάληψη της τραυματικής εμπειρίας από τα παιδιά.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι επόμενες γενιές αισθάνονται ότι είναι εξαναγκασμένες να διατηρήσουν τις μνήμες και να βοηθήσουν τους προγόνους τους, αισθάνονται ότι δεν είναι ελεύθερες, κάποιοι δηλώνουν δυσαρέσκεια ενώ κάποιοι άλλοι ελκύονται από τις μνήμες και τις περιγραφές και επιθυμούν να εκφράσουν τον θυμό και τη λύπη των προηγούμενων γενεών και μεταφέρουν αυτό τον θυμό και τη λύπη στις επόμενες γενιές. 

woman sitting on black surface inside room
Αυτοί που αισθάνονται ότι πρέπει να διατηρήσουν τις μνήμες, κάτι που τους είναι υπερβολικά δύσκολο γιατί είναι τραμαυτικές, τείνουν να κόβουν δεσμούς με την κοινότητα/εθνότητα που ανήκουν (ίσως αυτό να εξηγεί μερικώς τις εθνομηδενιστικές τάσεις ορισμένων κύκλων). Κάποιοι άλλοι αντίθετα προσπαθούν να καταπνίξουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να τα μετατρέψουν σε θετικά π.χ. με τη μελέτη της ιστορίας, την οργάνωση συλλόγων, το λόμπινγκ, το γράψιμο βιβλίων και το γύρισμα ταινιών για το θέμα κοκ.

Η δυσπιστία είναι επίσης ένα χαρακτηριστικό αρκετών από τις επόμενες γενεές  γιατί έχουν διδαχθεί ότι ο κόσμος είναι εχθρικός και ότι δεν θα πρέπει να εμπιστεύονται κάποιον που δεν ανήκει στην οικογένειά τους (σημ. ίσως και αυτό να είναι ένας λόγος για την έλλειψη συλλογικότητας των Ελλήνων).  

Σε αντίστοιχη γενοκτονία με των Ποντίων που είναι αυτή των Αρμενίων, οι επόμενες γενιές αισθάνονταν ότι ήταν αβοήθητες στο προσωπικό, συλλογικό και εθνικό επίπεδο και ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το αίσθημα της ανικανότητας συνδεόταν με την επίμονη τουρκική άρνηση για τη γενοκτονία των Αρμενίων (και όχι μόνο, θα πρόσθετα).  Στο σημείο αυτό προβληματίζει η συστηματική άρνηση και υποβάθμιση από τους πολιτικούς ταγούς, τόσο της μικρασιατικής καταστροφής όσο και της γενοκτονίας των Ποντίων. Πρόκειται για αποφυγή μίας δυσβάσταχτης και τραυματικής μνήμης που δεν μπορούν να τη χειριστούν ή είναι μία προσπάθεια ενδυνάμωσης της ανικανότητας και της ανασφάλειας για λόγους καθαρά χειραγώγησης; Πολύ φοβάμαι ότι αυτό το ερώτημα δύσκολα μπορεί να απαντηθεί.

Για να επανέρθω στην αίσθηση της ανικανότητας που αισθάνονται οι μεταγενέστερες γενιές, αυτή  εκφράζεται πολλές φορές με θυμό είτε αυτός στρέφεται εσωτερικά μέσω της αυτοκριτικής είτε εξωτερικά.  Αυτός ο θυμός έχει κληρονομηθεί από τις προηγούμενες γενιές και όταν στρέφεται εξωτερικά τότε στρέφεται εναντίον των άλλων που ανήκουν στο ίδιο έθνος. Δεν είναι ίσως πάλι τυχαίο ότι στην περίοδο της κρίσης, έχει παρατηρηθεί να είναι όλοι εναντίον όλων, πιθανόν λοιπόν ένας από τους λόγους να είναι αυτός ο κληρονομημένος θυμός που η έλλειψη αυτογνωσίας και γνώσης της ιστορίας να τον κάνει να στρέφεται εναντίον των άλλων.

Όπως κάθε τι όμως έτσι και αυτού του τύπου τα τραύματα, σύμφωνα με τους ειδικούς, ευτυχώς θεραπεύονται. Οι τρόποι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς είναι να συζητείται το θέμα ανοικτά εντός και εκτός οικογένειας. Με την ανοικτή συζήτηση η συλλογική μνήμη θεραπεύεται από τα τραύματα.  Ένας άλλος, εάν και πλήττεται ιδιαίτερα σήμερα από την παγκοσμιοποίηση, είναι η θρησκεία και η κοινωνική υποστήριξη και παρηγοριά που μπορεί να προσφερθεί μέσω μίας θρησκευτικής κοινότητας αλλά και με την εξάσκηση θρησκευτικών πρακτικών όπως είναι οι λειτουργίες, η προσευχή κτλ.

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Είναι λοιπόν καιρός και σε αυτό τον τομέα να προχωρήσουμε, να κάνουμε μία ανοικτή συζήτηση χωρίς ενοχές και χωρίς θυμό, γνωρίζοντας ποιοι είμαστε και ερευνώντας την πραγματική μας ιστορία (και όχι αυτή που μας διοχετεύεται) γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε ένα μέλλον σε στέρεες βάσεις.



Προτεινόμενα αναγνώσματα

Dr. Anie Kalayjian and Ms. Marian Weisberg. Generational Impact of Mass Trauma: The Post-Ottoman Turkish Genocide of the Armenians. Διαθέσιμο στο: http://www.humiliationstudies.org/documents/KalayjianGenerationalTransmissionChapter.pdf

Elaine L. Enns. Trauma and Memory: Challenges to Settler Solidarity. Διαθέσιμο στο:

Marianne Hirsch. The Generation of Postmemory. Διαθέσιμο στο: http://urokiistorii.ru/sites/all/files/hirsch_generation_of_postmemory.pdf

Ancharoff, M. R., Munroe, J. F., & Fisher, L. M. (1998). The legacy of combat trauma: Clinical implications of intergenerational transmission. In Y. Danieli (Ed.), International handbook of multigenerational legacies of trauma ( pp. 257 – 276). New York: Plenum

Το κείμενο γράφτηκε για τη στήλη «Πλάτωνας όχι Πρόζακ» του ηλεκτρονικού περιοδικού Writers Gang.

Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2018

Σωματεμπορία Γυναικών – Η Σκοτεινή Πλευρά της Παγκοσμιοποίησης


 Φωτεινή Μαστρογιάννη

Η σωματεμπορία γυναικών είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη σεξουαλική εκμετάλλευση τους. Ο όρος που έχει επικρατήσει είναι η αγγλική λέξη τράφικινγκ και περιλαμβάνει εκτός από τις γυναίκες και τα παιδιά. Διαβάζουμε ότι ο τζίρος από το τράφικινγκ στην Ευρώπη αγγίζει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ διεθνώς τα 25,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην Ελλάδα, το διεθνικό τράφικινγκ συνδέεται με τη διακίνηση και αναγκαστική εκπόρνευση αλλοδαπών γυναικών.

grayscale photo of woman crying holding her right chest

Πρόκειται λοιπόν για μία άκρως επικερδή «επιχειρηματική δραστηριότητα» από την οποία δεν επωφελούνται όμως μόνο οι ιδιώτες αλλά και ολόκληρα κράτη.

Λόγω της παγκοσμιοποίησης και των διαρκώς αυξανόμενων κρατικών χρεών (η Ελλάδα εντάσσεται στις άκρως χρεωμένες χώρες), τα χρεωμένα κράτη εξαναγκάζονται από τους δανειστές να ακολουθήσουν πολιτικές που προάγουν την «ανάπτυξη» και να αυξήσουν τα έσοδα από συνάλλαγμα για να αποπληρώσουν τους δυσβάσταχτους τόκους και δάνεια.  Ενώ δεν τίθεται ρητά ως πολιτική, ερευνητές από τη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, υποστηρίζουν ότι τα κράτη που βρίσκονται σε αυτή τη θέση εμμέσως πλην σαφώς στηρίζουν την αύξηση της πορνείας και συνεπώς και του τράφικινγκ γυναικών γιατί αυξάνονται τα έσοδα από συνάλλαγμα που προέρχονται από γυναίκες οι οποίες έχουν εξαναγκασθεί να εργάζονται στη βιομηχανία του σεξ στην αλλοδαπή.

person holding white printer paperΣε περιοχές όπως είναι η Μανίλα η εσωτερική μετανάστευση των γυναικών από τις αγροτικές στις αστικές περιοχές για εύρεση εργασίας τις οδηγεί στο τράφικινγκ. Η εστίαση της κυβέρνησης στην ανάπτυξη του τουρισμού ενθαρρύνει και τον επονομαζόμενο «ψυχαγωγικό» τουρισμό και συχνά αποτελεί και κρατική προώθηση της βιομηχανίας του σεξ στις περιοχές αυτές.  Το Διαδίκτυο έχει παίξει  σημαντικό ρόλο στην προώθηση του τράφικινγκ γυναικών στο εξωτερικό. Η έμμεση κρατική πολιτική και ενθάρρυνση από την πλευρά του κράτους των Φιλιππινών στη μετανάστευση των γυναικών αποτέλεσε και σημαντική διευκόλυνση του τράφικινγκ.

Μία παρόμοια κατάσταση περιγράφεται και για το Νεπάλ όπου εκεί το τράφικινγκ γυναικών συνδέεται και με το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του γυναικείου πληθυσμού, τη φτώχεια, τον έντονο σεξισμό εναντίον των γυναικών, την περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων και την έλλειψη οικονομικών ευκαιριών στους αγροτικούς πληθυσμούς.

grayscale photography of black top

Η παγκοσμιοποίηση έδωσε την ευκαιρία σε αρκετές γυναίκες να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον στο εξωτερικό. Ωστόσο, οι θέσεις εργασίας δεν είναι αρκετές και δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση. Οι σωματέμποροι έχουν αδράξει την ευκαιρία και παρασύρουν τις γυναίκες στη βιομηχανία του σεξ υποσχόμενοι εργασιακές ευκαιρίες (που δεν υπάρχουν) ενώ αυτοί επωφελούνται από τη σεξουαλική εκμετάλλευση των γυναικών. Αυτή είναι άλλη μία σκοτεινή πλευρά της παγκοσμιοποίησης.

Η Ελλάδα φαίνεται ότι ακολουθεί έναν παρόμοιο δρόμο με τις χώρες αυτές. Βαθύτατα χρεωμένη χωρίς καμία ελπίδα ευημερίας για τους κατοίκους της, με μία οικονομική στρατηγική που υπαγορεύεται από τους δανειστές, με υπερβολική έμφαση στον τουρισμό και κατ’επέκταση στη βιομηχανία του σεξ (βρίθουν οι περιγραφές για τα κυκλώματα πορνείας και μαφίας σε τουριστικά νησιά όπως είναι η Μύκονος), με έμμεση προτροπή των κατοίκων για μετανάστευση στο εξωτερικό λόγω έλλειψης επαγγελματικών ευκαιριών (μάλιστα χρησιμοποιείται εύσχημα η φράση «τα καλύτερα μυαλά πάνε στο εξωτερικό» ως προτροπή για τη μετανάστευση, υπονοώντας ότι μόνο οι βλάκες ή έστω τα «μυαλά» που δεν είναι τόσο καλά παραμένουν στη χώρα), έχοντας ως απώτερο στόχο τη συλλογή συναλλάγματος για την αποπληρωμή ενός αμφισβητούμενου χρέους.  

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Αυτή είναι άλλη μία σκοτεινή πλευρά τόσο της παγκοσμιοποίησης όσο και της διαφημιζόμενης αλλά ασαφούς οικονομικής «ανάπτυξης».  Θα την ανεχθούμε κλείνοντας συνεχώς τα μάτια και αποφεύγοντας την πραγματικότητα; Η πραγματικότητα όμως δεν αποφεύγεται αλλά αντιμετωπίζεται.

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στη στήλη «Πλάτωνας όχι Πρόζακ» του ηλεκτρονικού περιοδικού Writers Gang.