Ο Άνθρωπος είναι είδος προς κατάργηση;

Στη διαδικτυακή εκπομπή Take the money & run, η ερευνήτρια Χρυσούλα Μπουκουβάλα συζήτησε με την Φωτεινή Μαστρογιάννη για το ζοφερό μέλλον της ανθρωπότητας. Το ιστολόγιο της κας Μπουκουβάλα http://aperopia.fr/el/ είναι το πρώτο ιστολόγιο στην Ελλάδα για θέματα διανθρωπισμού. 

Φωτεινή Μαστρογιάννη και Χρυσούλα Μπουκουβάλα 

Ο διανθρωπισμός είναι ένα παγκόσμιο κίνημα που ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αι. στη Ρωσία και πρεσβεύει τη σταδιακή μετατροπή της ανθρώπινης φύσης μέσω της τεχνολογίας. Οι διανθρωπιστές πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέπει να καταργηθεί γιατί έχει δημιουργήσει πολλά δεινά. Ο διανθρωπισμός ξεκίνησε ως φιλοσοφικό κίνημα αλλά είναι κυρίως πολιτικό. Στον αχαλίνωτο καπιταλισμό που ζούμε, η ανθρώπινη φυσιολογία θα αποτελέσει αντικείμενο προς πώληση.

Η Χρυσούλα Μπουκουβάλα εξηγεί αναλυτικά στα παρακάτω βίντεο τα σχέδια των διανθρωπιστών που αρκετά έχουμε ήδη να πραγματοποιούνται. 

Μαζάνθρωπος και Αλλοτρίωση

Φωτεινή Μαστρογιάννη

«Αλλά αυτοί οι μάταιοι και ανωφελείς δημαγωγοί κινούνται σε όλες τις κατευθύνσεις εξοπλισμένοι με τα θανατηφόρα παράδοξα τους, υποσκάπτοντας τα θεμέλια της πίστης, εκμηδενίζοντας την αρετή. Γελούν με περιφρόνηση για όλες εκείνες τις λέξεις της πατρίδας και της θρησκείας κι αφιερώνουν το ταλέντο και τη φιλοσοφία τους στην καταστροφή και τον εξευτελισμό οποιουδήποτε ιερού πράγματος μεταξύ των ανθρώπων. Βασικά δεν μισούν ούτε τις αρετές, ούτε τα δόγματα μας. Είναι η κοινή γνώμη στην οποία αντιτίθενται».

Ζαν Ζακ Ρουσσώ

Πολλοί θεωρούν ότι ο ευτελισμός του πολιτικού συστήματος που αναφέρει ο Ρουσσώ είναι αποτέλεσμα της αλλοτρίωσης του ατόμου που είναι, με τη σειρά του, χαρακτηριστικό της σύγχρονης κοινωνίας. Ωστόσο, ο πρώτος που παρατήρησε την αλλοτρίωση  ήταν πάλι ο Ρουσσώ το 1750  ο οποίος ανησυχούσε ιδιαίτερα για τη μετατόπιση από την διανόηση στην ομοιομορφία (ο αλλοτριωμένος άνθρωπος καθορίζεται από τους άλλους, δεν ανήκει στον εαυτό του), ανησυχούσε για το ότι ο άνθρωπος έχανε την ταυτότητά του και τις αξίες του ενώ οι νέες του επιθυμίες ήταν το χρήμα και το εμπόριο – άποψη ιδιαίτερα επίκαιρη.  

Ο Ζακ Ελλύλ το 1967 αναφέρεται και αυτός στην ομοιομορφία του αλλοτριωμένου ατόμου: «Έχει ομοιομορφοποιηθεί από έναν τρόπο ζωής πιο διαφοροποιημένο, πιο πλούσιο, πιο εξυψωμένο, που όμως παράγει έναν τύπο ανθρώπου θεμελιωδώς ταυτόσημο. Παράγει μαζικά. Καταναλώνει μαζικά. Μαθαίνει και διασκεδάζει μαζικά. Μπορεί πια να εργαστεί μόνο σε ομάδες. Η επιστημονική ή αισθητική εφεύρεση/επινόηση δεν είναι πια ατομική δημιουργία, αλλά έρευνα παγκόσμιων ομάδων. Ζει σε ομάδα, για την ομάδα, από την ομάδα (σημ. δεν είναι τυχαία η επιτυχία της ένταξης σε κόμματα στα καθ’ημάς, δείγμα και αυτό του ομαδικού μαζάνθρωπου). Αυτό που όλο κι όλο του ζητούν είναι η τέλεια προσαρμογή στην ομάδα. Ανεξάρτητα ποια είναι αυτή. Ομάδα γειτόνων, επιχείρησης, αναγνωστών μιας εφημερίδας». Θα πρόσθετα ότι όποιος δεν εντάσσεται σε οποιαδήποτε ομάδα διώκεται μέχρι να ενταχθεί αναγκαστικά σε κάποια ομάδα, να αποκτήσει συγκεκριμένη «ταμπέλα».

Ο Δανός φίλοσοφος Κίρκεγκαρντ θεωρούσε ότι η αλλοτρίωση είναι το αποτέλεσμα του ηδονισμού, της διαρκούς αναζήτησης της ευχαρίστησης μέσω ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων (όπως έγραψε και ο Ζακ Ελλύλ το στομάχι προηγείται από τις αξίες). Ο ηδονισμός ήταν η προσπάθεια αποφυγής του ανθρώπου να βρει τον σκοπό της ζωής του. Το αλλοτριωμένο άτομο γίνεται υλιστής.

Σε αντίθεση με τον Ρουσσώ, ο Καρλ Μαρξ υποστήριξε ότι το άτομο δεν συμμορφώνεται στην κοινωνία και στα άτομα που την απαρτίζουν αλλά στη διαδικασία παραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος. 

Ο άνθρωπος μετατρέπεται πλέον σε αντικείμενο από το κεφάλαιο, ο εργάτης αναγκάζεται να παρέχει την εργασία του έναντι αμοιβής και έτσι αποκόπτεται από τις πραγματικές του ανάγκες. 

Σήμερα, η κυριαρχία του διαδικτύου εντείνει ακόμα περισσότερο την αλλοτρίωση και την αποξένωση του ανθρώπου. Το άτομο εργάζεται μόνο και πολλές φορές έρχεται σε επαφή με τους άλλους μέσω των Η/Υ π.χ. με τη χρήση των κοινωνικών μέσων τα οποία ευνοούν μία ηλεκτρονική απρόσωπη επαφή και όχι μία πραγματικά προσωπική.

Το αλλοτριωμένο άτομο θέλει να αγοράζει συνεχώς προϊόντα που να καλύπτουν τις επίπλαστες ανάγκες του  (τώρα μπορεί και το κάνει και ηλεκτρονικά - ηλεκτρονικές αγορές) και έτσι βασίζεται στο χρήμα προκειμένου να μπορεί να ελέγχει το αλλοτριωμένο Εγώ του. Αισθάνεται διαρκώς ανικανοποίητο και άρα είναι δυστυχισμένο. Η ευτυχία του είναι επιβεβλημένη από τα ΜΜΕ, πρέπει να επιδεικνύει την ίδια ικανοποίηση με τον διαφημιζόμενο άνθρωπο.

Ο Γκορτζ (Gorz) ο οποίος συνδυάζει τη θεωρία του Μαρξ για την κυριαρχία του κεφαλαίου, τη συμμόρφωση του Ρουσσώ και τις οξείες εντάσεις (η σύγχυση και η πάλη του ανθρώπου για τα θέλγητρα της εξωτερικής πραγματικότητας με τα πνευματικά καλέσματα του εσωτερικού του κόσμου)  του Κίρκεγκαρντ,  αναφέρεται στη δικτατορία του κεφαλαίου που ασκείται όχι μόνο στην παραγωγή και στη διανομή του πλούτου αλλά και στην εργασία, στη σκέψη και στη ζωή του ατόμου και ως εκ τούτου αποτελεί μία ολοκληρωτική δικτατορία.

Η δικτατορία αυτή που στις μέρες μας έχει φθάσει στο αποκορύφωμά της έχει πολλαπλά αποτελέσματα όπως ορθά υποστήριξε ο Γκορτζ. Πιο συγκεκριμένα, ο  Ανδρέας Δαβαλάς αναφέρει χαρακτηριστικά: «Με τον τρόπο αυτό, ο πολίτης μετατρέπεται από κοινωνικό όν σε παθητικό καταναλωτή προκατασκευασμένων προϊόντων μάρκετινγκ, άρα γίνεται χειραγωγήσιμος, προβλέψιμος και τελικά ελέγξιμος. Κι αυτός είναι ο πραγματικός θρίαμβος του νεοφιλελευθερισμού: Η τεχνική χαλιναγώγησης της κοινής γνώμης όπου ο ατομικισμός, ο καταναλωτισμός και η μοιρολατρία, διαμορφώνουν κοινωνικές συναινέσεις ερήμην της κοινωνίας, ενώ τα Μ.Μ.Ε λειτουργούν ως το μακρύ χέρι ορατών ή συγκεκαλυμμένων συμφερόντων που κάνουν τα πάντα για να μην αλλάξει τίποτα».

Η αναφορά του Δαβαλά στα ΜΜΕ είναι σημαντική γιατί πλέον είναι αυτά που λειτουργούν ως όργανα αλλοτρίωσης στη σύγχρονη κοινωνία. Ο άνθρωπος είναι πλέον ένας παθητικός δέκτης ενός  βομβαρδισμού μηνυμάτων (ειδήσεων αλλά και διαφημίσεων) που στοχεύουν στην πλύση εγκεφάλου και στη δημιουργία τεχνητών αναγκών. Η χειραγώγηση δε που υφίσταται πραγματοποιείται πολλές φορές υπό το κάλυμμα της ιδεολογίας.

Ο Λίφτον (Lifton) τον αποκαλεί εκμηδενισμένο άτομο στον οποίο συμβαίνουν τα ακόλουθα: 

• Αίσθηση της «ιστορικής διάλυσης» (πόσες φορές στη χώρα μας δεν εκμηδενίζεται η ταυτότητα και η ιστορία;) που την προκαλεί η ρήξη των σχέσεων με τα σύμβολα μιας πολιτισμικής παράδοσης που έθρεφε τη ζωή του (η παράδοση σβήνει σιγά σιγά μπροστά στον ανθρώπινο χυλό που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση και οι υποστηρικτές της). 
• Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η εισβολή εικόνων που απορρέει από την ασυνήθιστη ροή νεομοντέρνων πολιτισμικών επιρροών (σημ. ως τέτοιες είναι το Gay pride κτλ.) που δείχνουν διαρκώς τα Μ.Μ.Ε και η οποία πνίγει το άτομο με κενά μηνύματα ελαφρότητας του είναι. 
• Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι η κατάρρευση της προσωπικότητας ανάμεσα σε μία πληθώρα ιδεών, μεταφυσικών (βλ. σύμβολα και θεωρίες Νέας Εποχής, γιόγκα, συνωμοσιολογία) και σε ένα χάος γεγονότων που δεν του αντιστοιχούν (αδυναμία μπροστά στον έλεγχο της οικονομικής κρίσης, εισβολή παράνομων μεταναστών, εγκληματικότητα, πολεμικές συρράξεις κοκ).

Δεν γνωρίζουμε εάν ο καπιταλισμός, ο οποίος για αρκετούς στοχαστές είναι βασικός παράγοντας της αλλοτρίωσης, θα σβήσει, η ιστορία έχει δείξει το αντίθετο. Στις ημέρες μας ζούμε την πιο ακραία μορφή του που είναι ο νεοφιλελευθερισμός. Παρά όμως την βία της εφαρμογής του, συλλογικά κινήματα και τάσεις σε όλο τον κόσμο δείχνουν και την επιθυμία του ανθρώπου να αποφύγει την αλλοτρίωση που επιβάλλει το άγριο αυτό οικονομικό σύστημα. Κινήματα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, στην κλιματική αλλαγή, τάσεις όπως είναι αυτή του μοιρασμού ρούχων, βιβλίων κτλ. είναι δείγματα αυτής της τάσης.

Ωστόσο, η αυτοματοποίηση που θα οδηγήσει σε μαζική απώλεια των θέσεων εργασίας σε παγκόσμια κλίμακα δεν γνωρίζουμε εάν θα οδηγήσει σε αυτό που ο Λούκατς είχε υποστηρίξει δηλαδή σε ένα μετασχηματισμό των κοινωνικών σχέσεων και ειδικότερα αυτών μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. 

Δεν γνωρίζουμε δηλαδή εάν αυτές οι συλλογικότητες θα επεκταθούν και στον χώρο της εργασίας όπου οι άνθρωποι θα διεκδικήσουν να είναι κυρίαρχοι της εργασίας τους και των αποτελεσμάτων της, θα είναι κυρίαρχοι, με άλλα λόγια, της ζωής τους. Προς το παρόν, η απάθεια της πλειοψηφίας στη χώρα μας (και όχι μόνο)  για το σύνολο της οικονομίας και της πολιτικής δείχνει το αντίθετο. Μήπως ο άνθρωπος  οδεύει προς την αυτοκαταστροφή και την αποδέχεται παθητικά (γι'αυτό και η απάθεια) γιατί εμφορείται από ένα πάθος για τον θάνατο που πιθανόν η ίδια η αλλοτρίωσή του έχει προκαλέσει;

Προτεινόμενα βιβλία

Ζακ Ελλύλ. Η μεταμόρφωση του αστού. Εκδ. Νησίδες.

Ζαν Ζακ Ρουσώ. Λόγος για τις Επιστήμες και τις Τέχνες.

A. Gorz. Le socialisme difficile. Seuil.

Καπιταλισμός και Διαφθορά

 Φωτεινή Μαστρογιάννη

Οικονομολόγος, καθ. ΜΒΑ

Ο καπιταλισμός, όπως τουλάχιστον τον βιώνουμε τις τελευταίες δεκαετίες, έχει άμεση σχέση με τη διαφθορά και όχι με κάποια μορφή δίκαιης ελεύθερης αγοράς.

Η σχέση αυτή βασίζεται στην ίδια τη θεωρητική του βάση, όπως την εξέφρασαν οι Ρέηγκαν και Θάτσερ, σύμφωνα με την οποία, σημαντικό είναι το άτομο και όχι η κοινωνία. Κατ’αυτό τον τρόπο η έννοια της οποιαδήποτε συλλογικότητας καταρρίπτεται και σημασία έχει μόνο το τι κάνει το ίδιο το άτομο, ακόμα και παράνομες και εγκληματικές πράξεις αρκεί να ενεργεί προς ίδιον όφελος,αδιαφορώντας για το κοινωνικό σύνολο. Λόγω του ότι όμως ο «άνθρωπος είναι ον κοινωνικό»  («ζώον κοινωνικόν» κατά Αριστοτέλη), η υιοθέτηση του ακραίου ατομισμού  είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση (που είναι συλλογική) γιατί εντείνει τον ανταγωνισμό και επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας συνοδεία των αντίστοιχων συλλογικών νευρώσεων (βλ. άρθρα μου για τον ναρκισσισμό).

Η κατάργηση οποιασδήποτε έννοια συλλογικότητας φαίνεται και από τις εργασιακές σχέσεις, όπου πέραν των ατομικών συμβάσεων, αυτό που κυρίως προωθείται για το άμεσο μέλλον είναι ο εργαζόμενος να είναι ο ίδιος επιχειρηματίας ενοικίασης της εργατικής του δύναμης σε μισθό κατώτερο όμως από αυτόν που θα έπαιρνε εάν ήταν μισθωτός με τις προηγούμενες υφιστάμενες εργασιακές σχέσεις.  Δεν είναι τυχαίο ότι π.χ. στις ΗΠΑ από το 2007 μέχρι σήμερα ο πλούτος του μέσου αμερικανικού νοικοκυριού μειώθηκε κατά 40% ενώ το 0,1% του πληθυσμού αντίστοιχα αύξησε τον πλούτο του. Στο σημείο αυτό πρέπει  να επισημανθεί ότι οι σύγχρονοι πλούσιοι δεν είναι οι επιχειρηματίες της παλαιάς μορφής δηλαδή άνθρωποι που δημιουργούσαν επιχειρήσεις της παραγωγικής οικονομίας από τις οποίες πλούτιζαν αλλά τα στελέχη των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων τα οποία αμείβονται με υπέρογκους μισθούς ακόμα και εάν χρεοκοπούν τις επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται.

Ο ατομισμός που προωθείται φαίνεται και από τη διάλυση της οικογένειας. Ο σύντροφος θεωρείται αναλώσιμος και υπάρχει η αγωνία για εύρεση καινούριου και καλύτερου. Ως αποτέλεσμα, τα διαζύγια αυξάνονται όπως και οι μονογονεϊκές οικογένειες που είναι αυτές που αποτελούν και τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού.

Ο Κέυνς έλεγε ότι "μακροπρόθεσμα όλοι θα πεθάνουμε", ο σύγχρονος ατομιστής νοιάζεται για τη σύντομη επιβίωσή του αδιαφορώντας για το μέλλον, γνωρίζει ότι δεν θα ζει στο μέλλον αλλά όμως θα ζουν τα παιδιά του, αδιαφορώντας για το μέλλον αδιαφορεί λοιπόν και για τα ίδια του τα παιδιά, κάτι που δυστυχώς βλέπουμε συχνότατα στις μέρες μας. Η αδιαφορία όμως για τα παιδιά δεν αφορά το μέλλον αλλά και το παρόν. Πολλοί σύγχρονοι ατομιστές γονείς ενδιαφέρονται περισσότερο για το ντύσιμό τους, το μοντέλο του κινητού τους, τις εξόδους τους παρά για την ορθή ανατροφή των παιδιών τους. Απαλλάσσονται από τις ευθύνες τους προσφέροντας υλικά αγαθά μόνο, κακοποιώντας τα ψυχολογικά κατ'αυτό τον τρόπο (βλ. κείμενό μου "Έθνη και ναρκισσισμός"). Μεγαλώνει έτσι μία γενιά παιδιών που γίνονται ατομιστές για να επιβιώσουν γιατί δεν τους έχει προσφερθεί άλλος τρόπος.  

Τα άτομα ως αντίδραση στους περιορισμούς που τους επιβάλλει το οικονομικό σύστημα αυξάνουν τις πράξεις βίας. Παράλληλα, η βιομηχανία του εγκλήματος αυξάνεται.  Όπως είπε και ο Μάικλ Μουκάσεϊ (Michael Mukassey) πρώην γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ, είναι άκρως ανησυχητική η διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος στον τομέα της ενέργειας (!) καθώς και σε άλλους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας (!). Η δε πολυπλοκότητα των νόμων αλλά και η ίδια η πολυνομία διευκολύνει τη διαφθορά και την αποφυγή της τιμωρίας. Ο νόμος προστατεύει τους πλούσιους και τιμωρεί τους πιο αδύναμους ενώ οι πολιτικοί υπερασπίζονται τα συμφέροντα των ισχυρών και όχι των αδυνάμων.

Όλα αγοράζονται και όλα πωλούνται, όλα έχουν μία τιμή και όπως λέει η Μαφία «ότι δεν αγοράζεται με χρήμα, αγοράζεται με πολύ χρήμα». Τα παιδιά αγοράζονται είτε από παρένθετες μητέρες, είτε απευθείας με στόχο την πώληση οργάνων ή ως σκλάβοι- εργάτες σε εργοστάσια. Στο Ιράκ κατά τη δεκαετία του 1990 τα όργανα παιδιών κόστιζαν $7.000 έναντι των $15.000 που κόστιζαν στην Ινδία.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός προωθεί τον ατομισμό και με τη διάδοση του αγοραίου σεξ μέσω του  Διαδικτύου και της τηλεόρασης. Η συντροφικότητα είναι "ξεπερασμένη".Ο τζίρος της πορνογραφίας είναι εντυπωσιακός. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, γυρίζονται περίπου 10.000 πορνογραφικές ταινίες ετησίως αποφέροντας 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Το πορνογραφικό στυλ προωθείται και από την τηλεόραση μέσω των διαφόρων σειρών και εκπομπών ριάλιτυ αλλά και από τη βιομηχανία μόδας. Το σεξ είναι για γρήγορη ανάλωση με στόχο το κέρδος αλλά και ως τρόπος επιβίωσης γι’αυτό σημειώνεται και σημαντική αύξηση στην πορνεία, στο τράφικινγκ γυναικών αλλά και στα ναρκωτικά. Μάλιστα, το εκπληκτικό του σύγχρονου καπιταλισμού είναι ότι η πορνεία και τα ναρκωτικά θεωρούνται πλέον τομείς που προσμετρώνται στο ΑΕΠ της χώρας, υποδηλώνοντας έτσι την αδυναμία του προσφοράς στην υγιή οικονομική ανάπτυξη αλλά και την έκταση της διαφθοράς που είναι τέτοια έτσι ώστε να έχει καταστεί "επάγγελμα"!

Ο άνθρωπος ενδιαφέρεται μόνο για τη βραχυπρόθεσμη επιβίωση, γίνεται επιφανειακός, ζει για την κατανάλωση, μόνος του. Αποφεύγει τις κοινωνικές επαφές, δεν τηλεφωνεί ούτε βρίσκεται με φίλους, ανταλλάσσει μηνύματα μέσω κινητών ή του Διαδικτύου όταν θέλει κάτι. Αναρτά φωτογραφίες και βίντεο που δείχνουν τον εατό μου στα κοινωνικά μέσα. Παντού επιδεικνύει τον διογκωμένο ναρκισσισμό του. Οι επαφές με τους άλλους περιορίζονται στη "χρησιμότητά" τους, το άτομο θέλει μόνο να παίρνει από τους άλλους - θαυμασμό, χρήματα, χάρες αλλά όχι να δίνει. Έξυπνος θεωρείται όποιος βγάζει πολλά χρήματα ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο τα βγάζει ενώ ο ηθικός και ο ενάρετος θεωρείται γραφικός και ίσως και λίγο βλάκας. Στόχος του εύκολου πλουτισμού δεν είναι η κάλυψη των βασικών αναγκών αλλά του «φαίνεσθαι» που επιτυγχάνεται μέσω του καταναλωτισμού. Ο καπιταλισμός είναι πλέον ο σύγχρονος απολυταρχισμός.  Όπως επεσήμανε η φιλόσοφος Χάννα Αρεντ «Ο απολυταρχισμός δεν τείνει να είναι απλά ένα δεσποτικό σύστημα που επιβάλλεται στα άτομα αλλά ένα σύστημα στο οποίο τα άτομα είναι περιττά».

Μπορεί όμως αυτό το οικονομικό σύστημα να αλλάξει; Είναι οι άνθρωποι πρόθυμοι να επανέλθουν στη συλλογικότητα και να αρνηθούν τον ατομισμό ή είναι πλέον αδύνατον; Θα φέρει ο σύγχρονος καπιταλισμός το τέλος της ιστορίας; Διαθέτει ακόμα ο άνθρωπος υπόλοιπο ευθύνης ώστε να τον αλλάξει ή θα αφεθεί να καταστεί περιττός;

Τα ερωτήματα είναι πολλά, οι παγκόσμιες αντιδράσεις όμως είναι και αυτές πολλές, έστω και εάν στη χώρα μας δεν ακούμε πολλά γι’αυτές, παραμένουν ωστόσο ένα ελπιδοφόρο μήνυμα.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

Μαστρογιάννη, Φ. 2017. Εθνη και ναρκισσισμός. Διαθέσιμο στη διεύθυνση: <http://mastroyanni.blogspot.in/2017/04/blog-post_17.html>

Μαστρογιάννη, Φ. 2016. Πορνεία και ναρκωτικά. Η "σκιώδης" πλευρά της οικονομίας. Διαθέσιμο στη διεύθυνση: <http://mastroyanni.blogspot.in/2016/02/blog-post_9.html>

Kempf, H. 2009. Pour sauver la planète, sortez du capitalisme. Éditions du Seuil.

Mauldin, J. 2017. The Median Household's Wealth Has Declined By 40% Since 2007. Διαθέσιμο στη διεύθυνση:

https://seekingalpha.com/article/4064231-median-households-wealth-declined-40-percent-since-2007?app=1&auth_param=adb11:1cfkms9:6da2ce15add49b6bd0e56ba6e0988d22&uprof=29