Η Σαγήνη του Αλλόκοτου ως Πολιτική της Ασχήμιας

Φωτεινή Μαστρογιάννη

«Γύρω σου κάτι παράξενοι, αλλόκοτοι άνθρωποι, όπου και να σταθείς, αλλόκοτοι άνθρωποι κι άμα ζήσεις μαζί τους δύο τρία χρόνια, σιγά σιγά, δίχως να το καταλάβεις γίνεσαι αλλόκοτος κι εσύ».

Αντον Τσέχωφ – Ο Θείος Βάνιας

Σίγουρα ζούμε σε μία αλλόκοτη εποχή, μία εποχή μετάβασης σε κάτι άγνωστο. Η κοινωνία έχει γίνει και αυτή σε μεγάλο βαθμό αλλόκοτη, μία κοινωνία ψυχοπαθητική όπου η καταπίεση , η διαφθορά, ο ναρκισσισμός, η ακόλαστη βία  και η συλλογική κοινωνική αναισθησία είναι οι νόρμες αλλά όχι μόνο. Η ασχήμια και η χυδαιότητα είναι και αυτές με τη σειρά τους, αναπόσπαστο στοιχείο της. Η ομορφιά είναι απειλή γιατί προάγει τον πολιτισμό και γεννά ελπίδα.

Σε αυτό το πλαίσιο δεν  είναι τυχαίο ότι η έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη όπου ο βουλευτής κατέστρεψε τους άσχημους και βλάσφημους για την Ορθοδοξία πίνακες ζωγραφικής ονομάζονταν «Σαγήνη του Αλλόκοτου» . Ο καλλιτέχνης αφενός μέσω αυτών πινάκων  ήθελε να προκαλέσει την προσοχή και να ξεχωρίσει σε έναν κόσμο φλύαρο όπου το φαίνεσθαι είναι πιο σημαντικό από την ουσία  και ίσως και να δηλώσει την κριτική του στην επικρατούσα θρησκεία αφετέρου χρησιμοποίησε την ασχήμια μέσω της βλασφημίας και όχι το κάλλος ως όχημα επιβολής. Η ασχήμια είναι αναπόσπαστο στοιχείο της χυδαιότητας που πάση θυσία πρέπει να επιβληθεί σε όλους. Άλλωστε όπως λέει ο Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ «η μέτρια ψυχή, γνωρίζοντας ότι είναι μέτρια, έχει το θράσος να διεκδικεί τα δικαιώματα της μετριότητας και να τα επιβάλλει παντού».

Η κίνηση του βουλευτή από την άλλη, ήταν μία κίνηση εκρηκτικής αντίδρασης ενάντια στη βλασφημία. Θα μπορούσε όμως να υποστηριχθεί ότι ήταν μία πράξη αντίστασης, έστω και άκομψης, στην ασχήμια. Μία πράξη παράλογη για έναν βουλευτή που επιβεβαιώνει, κατά κάποιον τρόπο, τον Τερτυλλιανό παραφράζοντας τον  από το «πιστεύω γιατί είναι παράλογο» σε «το κάνω επειδή είναι παράλογο» (facio quia absurdum). Το παράλογο λοιπόν ως αντίδραση στο αλλόκοτο και τα δύο συνθέτουν άλλο ένα κομμάτι της σύγχρονης ψυχοπαθητικής κοινωνίας.

Ο καλλιτέχνης προσπάθησε να προβάλλει και να προωθήσει το αλλόκοτο, το άσχημο και η φιλοξενία μίας έκθεσης που προωθεί την ασχήμια από έναν δημόσιο οργανισμό όπως είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη έχει μεγάλη σημειολογική σημασία όπως άλλωστε και όλο το γεγονός.

Η ασχήμια λοιπόν γίνεται εργαλείο. Δεν είναι μόνο οικονομικό εργαλείο των εταιρειών που προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλοι είμαστε άσχημοι και ανεπαρκείς γι’αυτό και χρειαζόμαστε διαρκείς αισθητικές βελτιώσεις (πλαστικές επεμβάσεις, φίλτρα) αλλά και γενετικές (βιοτεχνολογία και γενετικές τροποποιήσεις)  προκειμένου να τελειοποιηθούμε αυξάνοντας τα κέρδη τους  αλλά και πολιτικό και φιλοσοφικό. Ο άνθρωπος θεωρείται  φύσει ατελής και μόνο η μετάβαση του στον Μετάνθρωπο θα τον τελειοποιήσει. Οι πίνακες που απεικονίζουν την Παναγία και τους Αγίους με αποκρουστική μορφή εκφράζουν αυτό το μήνυμα δηλαδή ότι ο άνθρωπος ως δημιούργημα του Θεού είναι ατελής και αποκρουστικός και αφού είναι κατ’εικόνα και καθ’ομοίωσιν του Θεού ο ίδιος ο Θεός είναι ατελής και αποκρουστικός άρα δεν αξίζει να Τον πιστεύουν όσοι θέλουν να είναι  στο πνεύμα της εποχής και που θέλει να μας δείξει πόσο άσχημοι είμαστε, πόσο μικροί γι’αυτό και χρήζουμε βελτίωσης.

Προβάλλεται και προωθείται λοιπόν ένα διαρκές αίσθημα μειονεξίας που στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ είναι γνωστό εργαλείο χειραγώγησης. Η ασχήμια λοιπόν ως εργαλείο χειραγώγησης και υποτίμησης. Άσχημοι άνθρωποι θα έχουν και άσχημη τέχνη, δεν μπορούν να περιμένουν άλλωστε κάτι καλύτερο. Οι άσχημοι άνθρωποι δεν θα πρέπει να έχουν ελπίδα, θα είναι μόνιμα κατώτεροι και υποτελείς. Η ελπίδα τους είναι να γίνουν όμορφοι μέσω τεχνητών βελτιώσεων και όχι μέσω της αναζήτησης της εσωτερικής ομορφιάς που προσφέρει η προσέγγιση με το Θείο. Ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να έχει καμία ελπίδα γι’αυτό και θα πρέπει διαρκώς να τροφοδοτείται με ασχήμια και χυδαιότητα.

Ειδικά στην Ελλάδα, μία χώρα που ανέδειξε το κάλλος ως στοιχείου του πολιτισμού της, η προώθηση της ασχήμιας είναι μία ευθεία βολή εναντίον της εθνικής ταυτότητας. Δεν θα πρέπει να είναι «ωραίος σαν Ελληνας» αλλά άσχημος, κακότροπος και μίζερος άρα δεν θα είναι Έλληνας. Η ομορφιά της κλασικής και της βυζαντινής Ελλάδας πετάγεται στον κάλαθο των αχρήστων.

Η Αισθητική Επανάσταση στην οποία έχω αναφερθεί σε παλαιότερο κείμενο μου μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης αλλά απαιτεί την ενεργή συμμετοχή μας. Είναι η στροφή προς το ωραίο και η χρήση της αισθητικής ως αντίδραση στην παρακμή, στην ανηθικότητα, στον μηδενισμό και στην κουλτούρα της ασχήμιας που μας επιβάλλει ο καταναλωτισμός.

Η αποφυγή της ασχήμιας είναι μία πράξη αντίστασης στο αλλόκοτο και διατήρησης της εθνικής μας ταυτότητας. Οσον αφορά την τέχνη μπορούμε να αγνοούμε «καλλιτέχνες» εργαλεία της εξουσίας της ασχήμιας και να ενισχύουμε αυτούς που είναι δημιουργικοί και προωθούν την ομορφιά. Ανήκουν και αυτοί στους σπάνιους διαβάτες δηλαδή στους διαβάτες που με το ήθος τους και την αντίδραση τους  στην ψυχοπαθητική κοινωνία θα βοηθήσουν και όλους τους υπόλοιπους να ξεφύγουν από το τέλμα και να οδηγηθούμε όλοι μαζί στην Αναγέννηση που, εάν και δεν φαίνεται ακόμα, είναι προ των πυλών αρκεί αυτές τις πύλες να τις κρούσουμε με τη στάση μας.

 

 

Εγγραφείτε για να λαμβάνετε πρώτοι τα κείμενά μου: Κάντε κλικ εδώ