Οικονομικό Σπουδαστήρι

Οικονομικό Σπουδαστήρι
Γι'Αυτούς που Θέλουν Εξειδίκευση
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα αντίσταση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα αντίσταση. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 18 Ιουνίου 2018

Η δύση της Δύσης

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Το βιβλίο «Η δύση της Δύσης - η απομυθοποίηση της Ευρώπης και ο Ελληνισμός» του Λαυρέντιου Γκεμερέϋ γράφτηκε στα γερμανικά το 1977. Ο Λαυρέντιος Γκεμερέϋ, ένας καθολικός αυστριακός ιερέας που έζησε στην Ελλάδα ως «πολιτισμικός πρόσφυγας» έγραψε αυτό το βιβλίο ως μία προσπάθεια κατανόησης της διαφοράς της Δύσης από την Ελλάδα. Μου κίνησε την περιέργεια γιατί η γνώμη των δυτικών για την Ελλάδα είναι συνήθως εχθρική και  συμπλεγματική. Εχοντας πλήρως απωλέσει, εδώ και πολλά χρόνια, τον  θαυμασμό των υποτελών προς κάθε τι ξένο, το βιβλίο μου κίνησε την περιέργεια. 


Ο Γκεμερέϋ ορθά γνώριζε ότι οι Ελληνες είμαστε υποτελείς στη Δύση εδώ και 2000 χρόνια από την εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μέχρι σήμερα, μία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία την οποία ο ίδιος θεωρεί, ως την πρώτη θελημένη αναγωγή της οργανωμένης βίας. Για τη στάση των Ρωμαίων έναντι των Ελλήνων αναφέρει ότι μισούσαν τους Ελληνες, τους είχαν χωρίς πολιτικά δικαιώματα και τους χρησιμοποιούσαν μόνο ως δασκάλους. Εάν και δυτικός και ρωμαιοκαθολικός αναγνωρίζει τον ρόλο του Βυζαντίου, ρόλο που η Δύση ηθελημένα αποσιωπεί και μισεί από την εποχή του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Αναφέρει ότι οι Σταυροφορίες (σημ. στη χώρας μας πολλοί θεωρούν ότι οι Χριστιανοί συλλήβδην έκαναν Σταυροφορίες ενώ η πραγματικότητα είναι ότι ήταν οι ρωμαιοκαθολικοί που τις έκαναν και όχι οι ορθόδοξοι). Ο Γκεμερέυ θεωρεί ότι η επιμειξία του Ρωμαϊκού ιμπεριαλισμού με τη γερμανική βιαιότητα δημιούργησε έναν παραμορφωμένο χριστιανισμό και αποκαλεί τις Σταυροφορίες «προπατορικό φασισμό». Δεν μένει όμως στην ιστορία αλλά προχωρά και με καυστικό λόγο αναφέρεται στην αστική μορφή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, όπως αυτή δημιουργήθηκε στη Δύση, και την αποκαλεί «σκέτη απάτη και ποτέ δεν περιείχε την ελάχιστη δυνατότητα μιας αληθινής λαϊκής κυριαρχίας».

Λαυρέντιος Γκεμερέυ
Ενδιαφέρουσα είναι και η ανάλυση των τάξεων, όντας ιδιαίτερα επικριτικός για τον μικροαστό και τον αστό γενικότερα. Υποστηρίζει ότι ο μικροαστός το μόνο που θέλει είναι η αύξηση της ιδιοκτησίας του και καμία επαναστατική αλλαγή. Εάν και ιερέας αναλύει μπαίνει σε βάθος αναλύοντας την εξουσία. 

Γράφει: «Οι φορείς της εξουσίας, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στον 19ο αιώνα, στρατός, αστυνομία και μυστική διπλωματία, στις μέρες μας έχουν γίνει ένα τέλεια οργανωμένο σύμπλεγμα παγκόσμιων και τοπικών παραγόντων, από τους χαφιέδες και τραμπούκους, την ασφάλεια, ΚΥΠ, και στρατιωτική αστυνομία, σε εσωτερική κλίμακα, έως τη ΣΙΑ και το ΝΑΤΟ στο διεθνές επίπεδο. Αυτοί είναι οι ρυθμιστές των πραγμάτων και όχι Κυβερνήσεις, κόμματα, Κοινοβούλια και λαοί». Αναφέρει δε και ένα γεγονός, άγνωστο στους περισσότερους από εμάς. «Στη δίκη βασανιστηρίων της ΕΣΑ, η κα Βιργινία Τσουδερού ανάφερε ένα βαρυσήμαντο γεγονός από τις φοβερές εμπειρίες της: στα Γραφεία της ΕΣΑ είδε ένα βιβλιαράκι για την εκπαίδευση των στρατιωτών του ΝΑΤΟ, το οποίο περιείχε οδηγίες για βασανισμούς. Κανείς δεν ασχολήθηκε μ'αυτήν την καταγγελία, ούτε ένας βουλευτής- και η ίδια είναι βουλευτής-δεν προσπάθησε να δημιουργήσει σάλο για να διελευκανθεί αυτή η υπόθεση. Απλώς διότι δεν γίνεται. Ο φασισμός έχει διαβρώσει όλους τους βασικούς μηχανισμούς της κρατικής δομής. Στη Δύση και στην Ανατολή».

Φωτεινή Μαστρογιάννη
Ο Γκεμερέϋ προτρέπει τους Ελληνες να αντιληφθούν ότι αυτός ο θαυμασμός τους για την Ευρώπη είναι ένας θαυμασμός μία νεκρής κουλτούρας ενώ ο Ελληνισμός έχει να επιδείξει μία ζωντανή γλώσσα, ανθρωπιά (λέξη που δεν υπάρχει στις δυτικές γλώσσες) και πραγματικό οικουμενισμό. Εκφράζεται με θαυμασμό για την Εθνική Αντίσταση την οποία χαρακτηρίζει ως «μοναδικό γεγονός στην ιστορία, ακόμα και σε σύγκριση με το αντάρτικό κίνημα της Γιουγκοσλαβίας, που δεν είχε αυτή την παλλαϊκή βάση» αλλά και γενικότερα γιατί η συνεχής αντίσταση των Ελλήνων χρονολογείται από τον 4ο π.Χ. Θεωρεί ότι ο Ελληνας όλους αυτούς τους αιώνες αντιστέκεται με σοφία είτε παθητικά είτε ενεργητικά και έτσι κατόρθωσε να διατηρήσει την ταυτότητά του επί δύο χιλιάδες χρόνια ξενοκρατίας. 

Το βιβλίο παρουσιάζει  εξαιρετικό ενδιαφέρον. Θα κλείσω πάλι με λόγια του συγγραφέα: «Είναι αυτή η ιδιότητα που όλοι οι «συστηματικοί» Βάρβαροι δεν μπορούν να υποφέρουν στους Ελληνες, από τους Ρωμαίους ως τους σύγχρονους Ευρωπαίους: πάντα καυτηρίασαν αυτήν την ιδιότητας σαν «άστατο χαρακτήρα», σαν «απατηλό», σαν «ανεύθυνο». Και αυτός ο καυτηριασμός, αυτή η τελική ανικανότητα των Βαρβάρων, να κατανοήσουν τον βασικό χαρακτήρα των Ελλήνων, τους εμπόδισε να γίνουν πραγματικοί μιμητές των Ελλήνων. Δεν καταλάβανε ποτέ, ότι ελευθερία σημαίνει απόφαση, συνεχώς καινούργια, όχι υποδούλωση κάτω από μία απόφαση που έχει παρθεί μια για πάντα, μία σχέση δούλου και ιδιοκτήτη, δουλοπάροικου και φεουδάρχη, μέλους κόμματος και ηγεσίας, του υπάκοου και του κυρίαρχου κρατικού μηχανισμού. Δεν μπορούσαν να το καταλάβουν, επειδή βασικά πάντα φοβόντουσαν την ελευθερία, σαν επικείμενο κίνδυνο για τα ιδανικά της «πειθαρχίας», της «υπακοής» και της «συνέπειας». Ποτέ ο Ελληνας δεν θα είναι «πειθαρχημένος», «υπάκουος», «συνεπής» απέναντι αφηρημένων ιδεών: αλλά πάντα θα είναι απέναντι του εαυτού του».

Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017

Ο Δρόμος προς την Ελευθερία

 Φωτεινή Μαστρογιάννη

«Ποια είναι η τρέχουσα τιμή ενός έντιμου ανθρώπου και πατριώτη σήμερα; Αμφιταλαντεύονται και θλίβονται και ενίοτε απευθύνουν εκκλήσεις, αλλά δεν κάνουν τίποτα αποφασιστικά και αποτελεσματικά. Περιμένουν, καλοπροαίρετα, κάποιος άλλος να διορθώσει το κακό, ώστε να μην υπάρχει πια να τους θλίβει. Στην καλύτερη περίπτωση, θυσιάζουν μόνο μια φτηνή ψήφο, και μια ισχνή υποστήριξη και ευχή για καλή επιτυχία, για το σωστό, όπως το βλέπουν».


 Ο Χένρυ Ντέιβιντ Θορώ στο δοκίμιο του "Περί πολιτικής ανυπακοής"υποστήριξε την ανυπακοή προς ένα άδικο κράτος. Από τις ιδέες του επηρεάστηκαν ο Μαχάτμα Γκάντι αλλά και ο ιερέας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ οι οποίοι ήταν υπέρμαχοι της ανυπακοής και της αντίστασης με έναν μη βίαιο τρόπο. Οι απεργίες, οι συμβολικές διαμαρτυρίες, το μποϋκοτάζ προϊόντων, η άρνηση πληρωμών (βλ. φόρων, διοδίων κτλ.) αποτελούν ειρηνικές μεθόδους αντίστασης και πολιτικής ανυπακοής. Συνήθως ο ειρηνικός αγώνας βρίσκεται εκτός του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος και προϋποθέτει μαζική κινητοποίηση.


Σύμφωνα με έρευνες, οι μεγάλες ειρηνικές εκστρατείες ήταν περισσότερο επιτυχημένες συγκρινόμενες με τις εκστρατείες βίαιης αντίστασης (βλ. κείμενό μου Απάθεια και Συλλογική Δράση).

Μαχάτμα Γκάντι

Ο Γκάντι επέτυχε τη μαζική κινητοποίηση του λαού του γιατί δημιούργησε το όραμα για ανεξαρτησία των Ινδών από τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Το όραμα αυτό,το οποίο μεταφέρθηκε και μέσω των συνεχών διδασκαλιών του Γκάντι,κατόρθωσε να επιτύχει κοινωνική αλληλεγγύη στον ινδικό λαό και να μειώσει το χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων στην Ινδία.

Μαζική κινητοποίηση επέτυχε και ο ιερέας  Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στις 28 Αυγούστου 1963 με την Πορεία Ελευθερίας για τα δικαιώματα των μαύρων που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον και συμμετείχαν 250.000 διαδηλωτές. 
Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Ιερέας

Στην πορεία αυτή έδωσε τον περίφημο λόγο του «Έχω ένα όνειρο» Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ συνελήφθη και έγραψε από τη φυλακή το περίφημο «Γράμμα από τη φυλακή του Μπέρμινγχαμ» στο οποίο καλούσε για πολιτική ανυπακοή ενάντια στους άδικους νόμους. Η κυβέρνηση Κέννεντυ αντιλήφθηκε την εκρηκτική κατάσταση που είχε δημιουργηθεί και το 1964 πέρασε ο νόμος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.


Σημαντικό είναι να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με αναλυτές, το πρόβλημα το δημιουργούσαν όχι οι αντιτιθέμενοι στα δικαιώματα των μαύρων αλλά οι μέτριοι υποστηρικτές που καλούσαν σε συγκράτηση πυροδοτώντας έτσι την άνοδο της βίαιης αντίστασης των μαύρων βλ. Μαύροι Πάνθηρες.

Το συγκεκριμένο σημείο ταιριάζει πολύ με αυτό που ο Θορώ είχε γράψει δηλαδή ότι «Εκείνοι οι οποίοι, ενώ αποδοκιμάζουν το χαρακτήρα και τα μέτρα μιας κυβέρνησης, της παραχωρούν την υποταγή και υποστήριξή τους αποτελούν αναμφίβολα τους πιο ευσυνείδητους υποστηρικτές της κι έτσι συχνά τα σοβαρότερα εμπόδια για τη μεταρρύθμιση».

Οι εκστρατείες αντίστασης είναι επιτυχημένες εάν είναι ευρείας κλίμακας, κερδίσουν την υποστήριξη των σωμάτων ασφαλείας και των δημοσίων υπαλλήλων και ει δυνατόν, έχουν υποστήριξη από το εξωτερικό αλλά από ομάδες που έχουν κύρος και δεν θα βλάψουν την αξιοπιστία της εκστρατείας.

Σημαντική είναι και η υποστήριξη των ΜΜΕ όπως ήταν στην περίπτωση της Πορείας Ελευθερίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ που είχε ευρύτατη κάλυψη από τα ΜΜΕ. Στην περίπτωση που τα ΜΜΕ δεν βοηθήσουν με την παροχή ανεξάρτητων ειδήσεων και κατάλληλης τεχνολογίας τότε το «βάρος» πέφτει στις ανεξάρτητες φωνές του Διαδικτύου  βλ. μπλογκς, πόρταλς, ανεξάρτητα κανάλια στο YouTube, κοινωνικά μέσα κτλ.  Οι ειρηνικοί ακτιβιστές τονίζουν επίσης τη σημασία της διανομής εκπαιδευτικού υλικού (βιβλία, DVD, διανομή φυλλαδίων κτλ.) που θα ενημερώνει για τα αποτελέσματα προηγούμενων ειρηνικών εκστρατειών. Οι ακτιβιστές τονίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την κινητοποίηση δηλαδή η διδασκαλία και η ενημέρωση (άλλωστε το παράδειγμα του Γκάντι με τις συνεχείς διδασκαλίες το επιβεβαιώνει).

Ζούμε σε μία εποχή οικονομισμού όπου η δημοκρατία πλέον εκλείπει προς όφελος του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού τομέα. Τα αυταρχικά καθεστώτα θα προσπαθήσουν να καταπνίξουν τις ειρηνικές αντιδράσεις μέσω της παρακολούθησης του Διαδικτύου 
(σύμφωνα με δημοσίευμα στην τωρινή 65η σύνοδο της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ θα συζητηθεί η ανάγκη το διαδίκτυο να σταματήσει να είναι μη ελεγχόμενο) αλλά και άλλων μέσων όπως είναι η καταστολή μέσω απαγορευτικών νόμων ακόμα και ο εκφοβισμός σε κινήσεις πολιτών.

Ο σύγχρονος πολίτης θα το επιτρέψει ή είναι πλέον τόσο αλλοτριωμένος που δεν προβάλλει καμία αντίσταση; Γιατί δεν υπάρχει πλέον ηγεσία που να δίνει όραμα και κατά συνέπεια να συνεπαίρνει τα πλήθη για μαζική κινητοποίηση; Μήπως και η όποια ηγεσία είναι εξίσου αλλοτριωμένη; Μήπως είναι μάταιο να ελπίζει κάποιος σε ηγεσία τη στιγμή που τα κινήματα σε όλο τον κόσμο είναι μαζικά και χωρίς να ηγούνται από κάποιον/α;


Τα ερωτήματα που προκύπτουν από την έλλειψη ειρηνικών κινητοποιήσεων και πολιτικής ανυπακοής είναι πολλά και θα ήταν ενδιαφέρουσα η περαιτέρω διερεύνησή τους.





Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Iskra, 2017. Συνεδριάζει η Λέσχη Μπίλντερμπεργκ με θέμα και την …Ελλάδα. Παρόντες Παπαλεξόπουλος και Παπαχελάς. Διαθέσιμο στο:
http://www.iskra.gr/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%B4%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%B7-%CE%BB%CE%AD%CF%83%CF%87%CE%B7-%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%BA-%CE%BC/

Μαστρογιάννη, Φ. 2016.Απάθεια και Συλλογική Δράση. Διαθέσιμο στο: <http://mastroyanni.blogspot.in/2016/11/blog-post_27.html>

Neamatollah, Ngumi. 2002. The rise of Taliban in Afghanistan. US: Palgrave Macmillan.


Stephan, M.J., Chenoweth, E. 2008. Why Civil Resistance Works. The Strategic Logic of Nonviolent Conflict. Διαθέσιμο στο:
<http://www.belfercenter.org/sites/default/files/legacy/files/IS3301_pp007-044_Stephan_Chenoweth.pdf>

Thoreau, H.D. 1849.Περί του καθήκοντος της πολιτικής ανυπακοής. Διαθέσιμο στο:

Winston, K. Dr Martin Luther King Jr.