Οικονομικό Σπουδαστήρι

Οικονομικό Σπουδαστήρι
Γι'Αυτούς που Θέλουν Εξειδίκευση

Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Η συμπεριφορά του κοπαδιού και η αντίσταση στην αλλαγή

Φωτεινή Μαστρογιάννη

«…ο πιο ριζοσπαστικός επαναστάτης θα μετατραπεί σε συντηρητικό μία ημέρα μετά την επανάσταση».

Χάννα Αρεντ, 12 Σεπτεμβρίου 1970, The New Yorker

Η θεωρία της ψυχολογίας του κοπαδιού έχει τις ρίζες της στον Κέυνς. Σύμφωνα με τον Κέυνς, οι άνθρωποι ακολουθούν το «κοπάδι» γιατί πιστεύουν ότι τα υπόλοιπα μέλη – πρόβατα του κοπαδιού έχουν καλύτερη πληροφόρηση από τους ίδιους (το βλέπουμε και στα καθ'ημάς  με το πλήθος των «ειδημόνων» που εμφανίζονται στα μέσα μαζικής παραπληροφόρησης). 

Μετά τον Κέυνς, άλλοι ερευνητές μελέτησαν την κοινωνική μάθηση και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα μαθαίνουν παρατηρώντας τη συμπεριφορά των άλλων, παρουσιάζουν δηλαδή μία συμπεριφορά μιμητισμού.Μελέτες των νευροεπιστημών απέδειξαν ότι ο εγκέφαλός μας έχει όντως ένα σύστημα που αντανακλά τις πράξεις των άλλων. 



Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος υπακούει στο «κοπάδι» λόγω του ότι θέλει να υπακούσει στους κοινωνικούς κανόνες που του υπαγορεύουν τα κοινωνικά κανάλια (τα μέσα μαζικής παραπληροφόρησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό). 

Άλλοι, μεταξύ αυτών και πολλοί οικονομολόγοι, υποστηρίζουν ότι  συμπεριφορά του κοπαδιού είναι όταν το άτομο αποφασίζει να ακολουθήσει τις ενέργειες των άλλων ανεξάρτητα από την πληροφόρηση που έχει το ίδιο δηλαδή προτιμά να ακολουθήσει το κοπάδι ακόμα και εάν οι πληροφορίες που έχει του υποδεικνύουν το αντίθετο. 

Ο συσχετισμός της συμπεριφοράς του κοπαδιού στην πολιτική και στην οικονομία είναι πασιφανής. Συμπεριφορά του κοπαδιού επιδεικνύουν οι χώρες –μέλη της ΕΕ υπακούοντας σε κανόνες που τους υπαγορεύουν συγκεκριμένα όργανα όπως είναι π.χ. η υπακοή στο μοντέλο της λιτότητας και της ανεξέλεγκτης ελεύθερης αγοράς παρόλο που αυτό έχει αποδειχτεί αποτυχημένο και την κατάρρευσή του τη βιώνουμε.

Τί γίνεται όμως όταν η συμπεριφορά του κοπαδιού διακρίνεται από ησυχία και πλήρη συμμόρφωση και δεν υπάρχει αντίσταση; Οι λόγοι της έλλειψης αντίστασης μπορεί να είναι πολλοί. Μία από τις απαντήσεις που δίνονται σε αυτό το ερώτημα είναι αυτό της θεωρίας  επιλογών της αδράνειας. Σύμφωνα με αυτή, τα άτομα αποφεύγουν δαπανηρές αλλαγές μέχρις ότου λάβουν καινούρια πληροφόρηση. Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε το 1992 από τον Dixit ο οποίος υποστήριξε ότι η αδράνεια επικρατεί ιδιαίτερα σε ένα πολύ ευμετάβλητο περιβάλλον. Αυτό μάλλον έχει συμβεί όχι μόνο στον ελληνικό λαό αλλά και σε όλη την ΕΕ που δείχνει να μην μπορεί να ανταποκριθεί στην αβεβαιότητα που προκαλεί το σύγχρονο περιβάλλον και ως εκ τούτου μένει ουσιαστικά αδρανής και προσηλωμένη σε αποτυχημένες πρακτικές, όπως προαναφέρθηκε.

Η αβεβαιότητα βέβαια είναι διαφορετικών τύπων και ο καθένας την αντιλαμβάνεται διαφορετικά (Cabantous et al., 2012)  Για παράδειγμα, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι κάποιες ενέργειες είναι πιο αποδεκτές από άλλες. Το ζούμε σήμερα όπου παρά το  οικονομικό αδιέξοδο της χώρας που προκλήθηκε από τις απόλυτα λανθασμένες οικονομικές επιλογές που της επιβλήθηκαν από τους δανειστές, κάποιοι υποστηρίζουν τη συνέχεια αυτών εάν και γνωρίζουν ότι είναι κακές για την ελληνική κοινωνία γιατί διαφορετικά, όπως υποστηρίζουν, θα οδηγηθούμε σε χειρότερες καταστάσεις. Είναι όμως έτσι;

Ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας όμως στο σημείο αυτό είναι το σημείο αναφοράς σχετικά με το πώς θα ληφθεί μία απόφαση (Kahneman et al., 1991). Με άλλα λόγια, εάν συνεχισθούν οι αδιέξοδες αυτές πολιτικές ποιο είναι το σημείο αναφοράς, δηλαδή πού εφαρμόσθηκαν οι πολιτικές αυτές, με τι αποτέλεσμα, σε τι βάθος χρόνου και με ποια αποτελέσματα για την  κοινωνία; 

Το αντίστοιχο φυσικά ισχύει και για τις εναλλακτικές καταστάσεις. Επειδή όμως  λείπει όλη αυτή η πληροφόρηση, λόγω της έλλειψης ενός ανοικτού διαλόγου, οι αποφάσεις που λαμβάνονται δείχνουν να υποφέρουν από περιορισμένη ορθολογικότητα δηλαδή δεν εξετάζονται όλα τα στοιχεία γιατί μπορεί να μην υπάρχουν αλλά ούτε και το άτομο να προλαβαίνει να τα διαβάσει (π.χ. βουλευτές που δεν διαβάζουν τα μνημόνια που όμως ψηφίζουν την επιβολή τους) και ως εκ τούτου επιλέγονται "λύσεις" που μπορεί να εξυπηρετούν το σήμερα (διαπραγματεύσεις για ρανίδες χρηματοδότησης) αλλά είναι εμφανώς βλαπτικές για το αύριο .

Υπάρχει όμως ελπίδα και αυτή είναι η ύπαρξη ενός ανοικτού διαλόγου για την κοινωνία, την πολιτική και την οικονομία. Με τον ανοικτό διάλογο ακόμα και αυτοί που αποφεύγουν τον κίνδυνο μπορεί να τον αναλάβουν εάν αντιληφθούν και πεισθούν ότι οι συνέπειες της εφαρμοσθείσας πολιτικής είναι αδιέξοδες και εξετασθούν όλες οι εναλλακτικές προτάσεις που πιθανόν να εξετάζουν ακόμα και τη φυγή από το «κοπάδι».



Ενδεικτική βιβλιογραφία


Banerjee, A., 1992, A Simple Model of Herd Behavior, Quarterly Journal of Economics, 107, 797–818
Bikhchandani, S., D. Hirshleifer, and I. Welch, 1992, A Theory of Fads, Fashion, Custom, and Cultural Change as Informational Cascades, Journal of Political Economy, 100, 992–1026
Dixit, A., 1992, Investment and Hysteresis, Journal of Economic Perspectives, 6, 107–132.
Kahneman, D., J.L. Knetsch, and R.H. Thaler, 1991, The Endowment Effect, Loss Aversion, and Status Quo Bias: Anomalies, Journal of Economic Perspectives, 5(1), 193–206
Keynes, J.M. 1930. A treatise on money. London: UK McMillan.
Simon, H. 1955. A behavioral model of rational choice. Quarterly Journal of Econometrics. 69. 99-118.



16 σχόλια:

  1. "το ανθρώπινο είδος διαιρείται σε κοπάδια, καθένα με τον αρχηγό του, ο οποίος το περιφρουρεί για να το καταβροχθίσει" [J.J. Rousseau, Περί Δουλείας ] Η κοπαδική συμπεριφορά δημιουργείται από τον ΦΟΒΟ! Είναι το αποτελεσματικότερο όπλο των κυρίαρχων. Στην δημιουργία του Φόβου κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι μονοθεϊστικές θρησκείες. Επειδή όμως και οι άνθρωποι δεν γεννιούνται πνευματικά ανάπηροι αλλά η αναπηρία τους αυτή είναι επίκτητη φροντίζοντας γι' αυτή το εποικοδόμημα της ταξικής κοινωνίας, η κύρια ευθύνη ανήκει στον άνθρωο που δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει το πεπρωμένο του. Αρκείται στο να γλείφει το κόκκαλο που του δίνουν οι κυρίαρχοι και με τη βοήθεια της θρησκείας και των παντοεδιών Γιανναράδων μετατρέπουν αυτή τη ζωη σε βίωμα τους ευελπιστώντας την ανταμιβή στην "αλλη ζωή"! Και πάλι ο Rousseau στην ιδια ανάρτηση γράφει το εκπληκτικό "Όποιος έχει γεννηθεί στη σκλαβιά γεννιέται για τη σκλαβιά, αναμφισβήτητα. Οι σκλάβοι χάνουν τα πάντα μες τις αλυσίδες τους, ακόμα και την επιθυμία να τις αποτινάξουν αγαπούν την υποδούλωση τους όσο οι σύντροφοι του Οδυσσέα λάτρευαν την αποκτήνωσή τους. Αν λοιπόν υπάρχουν φύσει δούλοι, είναι γιατί υπήρξαν δούλοι παρά φύσιν. Ο καταναγκασμός έφτιαξε τους πρώτους δούλους, η δειλία τους διαιώνισε". Φυσικά δεν θέλω να αναφερθώ στον Νίτσε και στο περίφημο σκυλολόι!! [<a href="https://fragoulisg.wordpress.com/2017/01/24/%CF%84%CE%BF-%CF%83%CE%BA%CF%85%CE%BB%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B9/Το σκυλολόι!</a>]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κ. Φραγκούλη αναφέρεστε συλλήβδην στην θρησκεία ως ένα ενιαίο, ομοιογενές και συμπαγές κατασκεύασμα άνευ ιστορικών ερεισμάτων και με αρκετή δόση ισοπεδωτισμού και γενίκευσης. Δεν διαφωνώ ότι η θρησκεία χρησιμοποιήθηκε ως όπλο και εφαλτήριο επίτευξης έτερων κοινωνικο-πολιτικών επιδιώξεων που αφορούν στο επιστητό αλλά αυτό βρίσκει ιστορικό έδαφος στον παποκαισαρισμό και την Δύση, γιατί απ' ότι φαίνεται λησμονείτε κατά τρόπο επιστημονικά εγκληματικό την προσφορά, τον ''ακτιβισμό'' και την κινητοποίηση που προσέφερε η Ορθοδοξία στην απελευθέρωση του ελληνικού λαού.Πώς εντάσσετε στην χοάνη των θρησκειών μία πίστη που κινητοποίησε ένα ολόκληρο έθνος να επιδιώξει την ελευθερία του και την ανεξαρτησία του όταν οι ''διαφωτιστές'' αλληλοσφάζονταν εσωτερικά ως έθνη για ιδεολογικές διαφορές;; Οι λαοί της Δύσης ήταν κατά βάση κατακτητικοί και επεκτείνονταν εις βάρος των άλλων εθνών, με ποιό τρόπο αυτό ίσχυσε στην ελληνορθόδοξη παράδοση;;Ακόμα και ο Βολταίρος επισημαίνει ότι τόσος όγκος κοσμικής σοφίας που παρήχθη διαχρονικά δεν κατάφερε να αλλάξει και να αλλοιώσει θετικά τον άνθρωπο.Έχετε εσωτερικεύσει όλην την δυτική κριτική και διαλεκτική και προτείνετε μια οντολογική υπέρβαση του ανθρώπου μέσω της ατομικής του καλυτέρευσης χωρίς να λαμβάνετε υπόψιν το ελληνικό παράδειγμα (π.χ. το φαινόμενο των νεομαρτύρων).Στην Ορθοδοξία η ανταμοιβή δεν έρχεται στην άλλη ζωή, αυτά είναι δυτικές εκκοσμικευμένες δοξασίες, όσοι πιστεύουμε οφείλουμε να δράσουμε στο εδώ και τώρα να επιδείξουμε μαχητικότητα και αυτοθυσία για τον συνάνθρωπό μας χωρίς να εξετάζουμε ποιός είναι και τί ιδεολογικό υπόβαθρο φέρει. Εν αντιθέσει με τον υποκριτικό κοσμικό ανθρωπισμό που επιτάσσει την υποστήριξη των δικαιωμάτων συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων καταδιώκοντας και εξουθενώνοντας τους διαφωνούντες.Επίσης πώς γίνεται να διατείνεστε περί ελευθερίας και πνευματικής αυτονόμησης του ανθρώπου όταν εκλαμβάνετε τον άνθρωπο ως μια μάζα κυττάρων, οστών που επιτελεί νευρικές λειτουργίες;;Τέλος, πέραν της αποδόμησης των υπαρχόντων ελληνικών θεσμών, ιδανικών και αξιών τί πραγματικά απτό και πρακτικό έχετε να προτείνετε για την βελτίωση της ανθρωπότητας πέραν του να κυνηγάτε τα φαντάσματα του Μάρξ και του Νίτσε;;;

      Διαγραφή
    2. Και κάτι ακόμα...Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι εσείς οι φερόμενοι ως προοδευτικοί είστε αυτοί που αντιλαμβάνεστε τους ανθρώπους ως φωνασκούσες αλαλάζουσες μάζες εν είδει κοπαδιών που χρησιμοποιούν ενδεδειγμενες συστημικές μορφές αντίστασης και κατακερματίζετε τις μάζες αυτές σε ομάδες, ομαδώσεις και άλλου τύπου συνθέσεις, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία αντιλαμβάνετε τους ανθρώπους ως ξεχωριστές και μοναδικές προσωπικότητες οι οποίες βρίσκονται σε κοινωνία μεταξύ τους και δεν συνδικαλίζονται για ρευστές, ουτοπιστικές, αυτοκαταστροφικές και ευκαιριακά συλλογικές, σκοπιμότητες.Ποιός λοιπόν σέβεται και καταξιώνει τον άνθρωπο ως οντότητα;;;Επειδή κάποιοι καπηλεύονται τον ρόλο τους και την θέση τους θα πρέπει να βάλλουμε εναντίον των θεσμών καθεαυτών;;; Αυτό είναι ανήκουστο και επικίνδυνο ως θέση!!Κάτι τέτοιες γενικευμένες, ανιστορικές, ισοπεδωτικές και αφοριστικές φαντασιώσεις μας οδήγησαν στον εθνικοσοσιαλισμό και μπολσεβικισμό, στα τέκνα δηλαδή του διαφωτισμού.

      Διαγραφή
    3. Στις μεγαλόστομες διακηρύξεις είστε άπιαστοι και αμίμητοι τιμητές της ελευθερίας στην πράξη όμως όπως καταγράφηκε από την ιστορία έχετε βαρύ ποινικό μητρώο για να διατείνεστε ότι θα απελευθερώσετε την ανθρωπότητα από τα κατεστημένα δεσμά. Αποτύχατε παταγωδώς και διαψευστήκατε οικτρά!Το επίγειο σωτηριολογικό σας σύστημα κατεδαφίστηκε και απλά αναδιπλώνεται στις ίδιες θέσεις ξανά και ξανά όντας αδύναμο να αντλήσει από άλλη πηγή και δομή σκέψης τροφή. Προβαίνετε αναπόδραστα σε επαναπακετάρισμα (repackaging) των διαψευσμένων ελπίδων που καλλιεργήθηκαν και καταρρίφθηκαν καθ’όλη την διάρκεια του 20ου αιώνα. Ο πολιτισμικός μαρξισμός είναι απλά μια άλλη μορφή κατάκτησης και αποδόμησης των εθνικών κρατών και της ισχύουσας τάξης πραγμάτων. Όλα τα άδρως χρηματοδοτούμενα κινήματα από την δεκαετία του ’60 αλλά και οι σύγχρονες μορφές έμπρακτης διάδοσης του διεθνισμού και υπονόμευσης των κρατών όπως είναι οι ΜΚΟ, από την κεφαλαιοκρατική ελίτ επιδίωξαν τον κατακερματισμό των κοινωνιών σε διάφορες κοινότητες προκειμένου να αποδομήσουν την συνεκτικότητά τους και την υπαγωγή τους σε μία ενιαία εθνική κρατική οντότητα.
      Με λίγα λόγια οι προοδευτικοί νόες υφάρπαξαν τις συνειδήσεις των λαών και τους εξαπάτησαν χωρίς οι τελευταίοι να λάβουν γνώση την εν λόγω χειραγώγησής τους. Δεν έπεισαν τους λαούς ότι αυτό είναι προς το συμφέρον τους, προσηλύτισαν τους λαούς εν αγνοία τους καταλαμβάνοντας και χρησιμοποιώντας όλες τις διαθέσιμες υπάρχουσες δομές εξουσίας για την διάδοση της ‘’προοδευτικού’’ τύπου προπαγάνδας.Στην ουσία εγκατέλειψαν τις αιματηρές επαναστάσεις που προκαλούσαν την απέχθεια της κοινής γνώμης και με περισσότερο μεθοδικό υποβολιμιαίο τρόπο αλλοτρίωσαν τις συνειδήσεις των κοινωνιών. Αν αυτό δεν είναι αλητεία, αγυρτεία, αισχροτάτου βαθμού καθοδήγηση και υποτίμηση του ανθρώπου σε ζώο κατευθυνόμενο τι είναι;;;

      Διαγραφή
    4. Κα Πολίτη, σας ευχαριστώ για τα πολύ ενδιαφέροντα (όπως πάντα) σχόλιά σας εάν και νομίζω απευθύνονται στον κο Φραγκούλη. Όντως έχει καταρρεύσει η παγκοσμιοποίηση, τις απόψεις μου τις γνωρίζετε. Όντως ο άνθρωπος είναι ξεχωριστή οντότητα εν τούτοις μαζικοποιείται πολλές φορές λόγω των χειρισμών που υφίσταται. Εχω γράψει πλήθος άρθρων πάνω σε αυτό το θέμα γιατί με έχει προβληματίσει ιδιαίτερα.

      Διαγραφή
    5. Ναι κα. Μαστρογιάννη απευθύνονται όλα προς τον κ. Φραγκούλη. Συμφωνώ με τα λεγόμενα και γραφόμενά σας οπότε δεν θα αντιδρούσα με τέτοιο καυστικό τρόπο όπως έπραξα με την περίπτωση του κ. Φραγκούλη.
      Αγανακτώ καμιά φορά γιατί αυτές οι περιφερόμενες και ευρέως διαδεδομένες στις σύγχρονες κοινωνίες απόψεις, όπως εκφράστηκαν από τον κ. Φραγκούλη, που εκθρέφονται συστηματικά και μεθοδικά δεκαετίες τώρα στα πανεπιζήμια ιδρύματα μέσω της σύγχρονης κυρίαρχης ακαδημαϊκής διανόησης στοχοποιούν ως εχθρούς τις δομές και τους θεσμούς μιας κοινωνίας ως χειραγωγικές και σαθρές αφεαυτού τους. Οι επικλήσεις σε αυθεντίες της αρεσκείας τους δεν τους καθιστά λιγότερο θρησκευόμενους από αυτούς που κατηγορούν ότι είναι.Λείπει η διάκριση και η λεπτότητα στην ανάλυση που θα πρέπει να χαρακτηρίζει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση.Ξέρετε η δαιμονοποίηση πραγμάτων καθεαυτών είναι ίδιον της Δύσεως και της θεολογίας της όπως αναπτύχθηκε στο βάθος των αιώνων.Στην Ορθοδοξία δεν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο καθώς κάθε αντικείμενο, ιδέα, θέση κ.ά. δεν είναι επικίνδυνη αναγκαστικά επειδή εδράζεται σε σύστημα αλλότριο από το δικό της, αλλά μπορεί να το επανοηματοδοτήσει, να το επεξεργαστεί και να το προωθήσει κατά επωφελή τρόπο επ΄αγαθώ των μελών της που παράλληλα συνιστούν και μέλη συγκεκριμένων κοινωνιών και εθνών-κρατών.

      Διαγραφή
    6. Πολύ καίριο αυτό που γράφετε για την επανοηματοδότηση. Συμβαίνει και το εξής που το έχω διαπιστώσει στον κλάδο μου και φαίνεται από τις βιβλιογραφικές μου αναφορές. Εχουμε πολλές φορές το φαινόμενο οικονομικές θεωρίες που συνδέονται με τη σύγχρονη πραγματικότητα να μην λαμβάνονται καν υπόψη ή να μην συνδυάζονται προκειμένου να βγει ένα γόνιμο αποτέλεσμα. Σε αυτό το άρθρο, όπως και σε άλλα, όλες οι αναφορές είναι από οικονομικά επιστημονικά περιοδικά. Μου κάνει εντύπωση πως οι συγκεκριμένες θεωρίες έχουν αγνοηθεί και πως πολλοί από τους σύγχρονους Ελληνες οικονομολόγους δεν τις λαμβάνουν καν υπόψη γιατί ο παράγοντας "κοινωνία" λείπει από τις αναλύσεις τους. Πιθανολογώ ότι είναι γιατί πολλοί έχουν ενστερνισθεί τη μαθηματικοποίηση των οικονομικών επιστημών κάτι που με βρίσκει προσωπικά αντίθετη.

      Διαγραφή
    7. Σωστά! Έχουν ''φυσικοποιηθεί'' τρόπον τινά οι ανθρωπιστικές επιστήμες και έχουν αυτονομηθεί και απομακρυνθεί από το μέλημα που οφείλουν να έχουν και είναι η αξιοποίησή τους προς την ευημερία των κοινωνιών και των λαών. Μου φαίνεται ότι ''ειδωλοποιούνται'' ως αυθύπαρκτοι αυτόνομοι τομείς ύπαρξης...

      Διαγραφή
    8. Μιλάνε για την επιστήμη μέσα στην επιστήμη, είναι ένα αυτοεγκλωβιστικό σχήμα σκέψης και αντίληψης...

      Διαγραφή
    9. Ναι, αυτό συμβαίνει, ειδωλοποίηση εάν και πλέον με την κατάρρευση κατακρημνίζονται και τα είδωλα, πολλοί "ειδήμονες" δεν τον έχουν καταλάβει. Σε παλαιότερο άρθρο μου είχα γράψει για τη γερασμένη διανοητικά Ευρώπη. Οι λόγοι είναι πολλοί και σίγουρα η αντίληψη η επιστήμη μέσα στην επιστήμη έπαιξε τον ρόλο της.

      Διαγραφή
  2. Γιώργο σε ευχαριστώ για το πολύ ενδιαφέρον σχόλιό σου! Πιθανόν να σε ενδιέφερε και το παλαιότερο άρθρο μου "Φόβος και Πολιτική"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Όταν μια κοινωνία αποτελείται από άτομα τα οποία δεν έχουν ισχύ, η έχουν περιορισμένη ισχύ έναντι των ισχυρών, εξουσιαστών, πλουτοκρατών,εργοδοτών, του κράτους, της εκκλησίας και λοιπά,τότε οι καταναγκασμοί της βιολογίας τους, τους αναγκάζουν να συμβιβαστούν και υποταχθούν στους κανόνες και τις απαιτήσεις των ισχυρών, άσχετα αν είναι ορθοί και ατομικά και κοινωνικά ωφέλιμοι και εάν τα δέχονται η όχι. Ο ισχυρός επιβάλει την θέληση του, όσο ισχυρότερος είναι και ο αδύναμος υποχωρεί όσο ποιο αδύναμος είναι. Σε αυτήν την ανισορροπία ισχύος στηρίζονται κυρίως οι πελατειακές σχέσεις και η νεοφεουδαρχία με κοινοβουλευτικό μανδύα και βιτρίνα την δημοκρατία.

    Το μυστικό επομένως είναι να αποκτήσουν τα άτομα και η κοινωνία ισχύ για να αντιτάξουν ισχύ στην ισχύ. Ισχύς είναι η συγκρότηση της κοινωνίας ως συλλογικού δημοκρατικού υποκείμενου, είναι η ένταξη των μελών της σε δημοκρατικές ποιοτικές συλλογικότητες. Ισχύς είναι να είναι προσωπικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ελεύθεροι, δηλαδή να είναι μέτοχοι στις αποφάσεις και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Ισχύς είναι η ποιοτική νόηση τους και η ποιοτική γνωσιακή τους ωρίμανσης. Ισχύς είναι η υγεία τους και ψυχοσωματική τους ευρωστία. Ισχύ είναι ο πλούτος των αναγκαίων προς επιβίωση και καλή διαβίωση. Ισχύς είναι ο σεβασμός και η αλληλεγγύη εκάστου προς έκαστον. Ισχύς είναι η γνωσιολογία και των τεχνών της καταστροφής και των φορέων της. Ισχύς είναι η καλή άμυνα τους έναντι εχθρών του. Ισχύς είναι η αυτογνωσία τους, για να αναφέρω μόνο μερικά παραδείγματα.


    Η σχέσης των ισχυρών προς τους ανίσχυρους, της πυραμίδας της εξουσίας και της πλουτοκρατίας των ολιγαρχών προς την κοινωνία, είναι μια σχέση αντιστρόφως αναλόγων μεγεθών. Ότι οδηγεί σε απώλεια ισχύος την κοινωνία και τα εκάστοτε άτομα της, προσδίδει ισχύ στην πυραμίδα, και επομένως επιδιώκουν και μεθοδεύουν απώλεια ισχύος της κοινωνίας και των ατόμων υπηκόων τους.

    Ας θέσουμε λοιπόν στόχο μας την απόκτηση και αντίταξη ισχύος εμάς της κοινωνίας και εκάστου,απέναντι στην πυραμίδα των ολιγαρχών και των εξαπτέρυγων βολεμένων της, για να επιτύχουμε αυτά που μας ανήκουν, τα δικά μας και τα δίκαια μας. Εδώ πάνω πρέπει να εργαστούμε μεθοδικά με επιμονή και υπομονή και εθελοντισμό όλοι μας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σας ευχαριστώ για το σχόλιό σας. Αναφέρεστε στην ισχύ και στην ανάγκη συλλογικότητας. Για την ανάγκη συλλογικότητας έχω γράψει πολλά. Πολύ φοβάμαι επί ματαίω! Να είστε καλά πάντως!

      Διαγραφή
    2. Αν μη τι άλλο, θα πρέπει, Φωτεινή, να μου οφείλεις ευγνωμοσύνη που ένα μικρότατο σχόλιο μου στο ιστολόγιο σου ξετρύπωσε μια χριστιανή τζιχαντίστρια! Διασκέδασα πολύ με το παραλήρημα της «σχολιογράφου» σου. Αν την έχουν διορίσει σε κανένα πανεπιστημιακό ίδρυμα για να διδάσκει, ε δεν είναι να απορεί κανείς για το κατάντημα των «πνευματικών» απόφοιτων των Πανεπιστημίων μας. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι, ο ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ανίκανος να πείσει σε ένα διάλογο–όπως η «σχολιογράφος» σου–καταφεύγει στις ύβρεις (χαρακτηριστικό των ανίκανων να διαλεχθούν), στις ασυναρτησίες χωρίς καμιά τεκμηριωμένη παραπομπή κλπ.
      Η «σχολιογράφος» σου, είναι βέβαιο αυτό, ουδέποτε έχει διαβάσει Βολταίρο, Μαρξ [με αποκαλεί ευθέως Μαρξιστή!!!], Νίτσε, Ρουσσώ, Πρωταγόρα κλπ. Αυτός λοιπόν ο Βολταίρος στο έργο του «Φιλοσοφικό Λεξικό» [έκδοση ΣΤΑΧΥ, 2001, μετάφραση Φωτεινής Ταμβίσκου, Ξανθίππης Τσελέντη, σελίδες 455-456] υπό το λήμμα «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ» γράφει, ανάμεσα σε άλλα, πως προκαλεί έκπληξη πως ο Ιώσηπος δεν αναφέρει ίχνος για τον λεγόμενο Ιησού Χριστό. Ο ιστορικός αυτός περιγράφει λεπτομερώς τον βίο και πολιτεία του Ηρώδη. Και προσθέτει πλήρως ειρωνικά «ο Θεός δεν θέλησε αυτά τα ιερά πράγματα (εννοεί αυτά που συνέβησαν κατά την γέννηση του Ιησού) να καταγραφούν από χέρια ειδωλολατρών»!!
      Η Χριστιανική θρησκεία λοιπόν που βρίθει εγκλημάτων κατά του Πολιτισμού, ιδίως κατά του αρχαίου ελληνικού με πρωταγωνιστές τους ψυχοπαθείς δολοφόνους τύπου Κωνσταντίνου του «Μέγα», Θεοδόσιου κλ.π. που αποκήρυξε τους «τρομοκράτες» του ’21, που ξεπουλήθηκε στον Μωάμεθ τον Β’ με αντάλλαγμα τα προνόμια, που προσκύνησε την Χούντα, που… που..που… δεν είναι να απορεί κανείς που έχει Ηρακλιδείς σαν την «σχολιογράφο» σου. Προσωπικά της είμαι ευγνώμων γιατί με διασκέδασε πάρα πολύ δείχνοντας και το χαμηλό «πνευματικό» επίπεδο της μέσω της «επιχειρηματολογίας» της. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι διάλογος με τέτοιο «πνευματικό» επίπεδο δεν μπορεί να γίνει. Ανέμενα την δική σου αντιπαράθεση. Να είσαι πάντα καλά.
      Οι «βελτιωτές» της Ανθρωπότητας!

      Διαγραφή
    3. Η φαντασιοπληξία σου είναι ανείπωτη!Πού εντόπισες ύβρεις;;Εκτός κι αν δεν αντέχεις την κριτική στις απόψεις σου και τις θεωρείς ύβρεις.Δικό σου πρόβλημα!
      Kι εγώ ξετρύπωσα όμως έναν αρχαιομανή, μυθικιστή και πιθανόν δωδεκαθεϊστή ή αγνωστικιστή που ετεροκαθορίζεται από το μένος του κατά της Ορθοδοξίας και μετέρχεται των γνωστών χιλιοειπωμένων επιχειρημάτων που έχουν αφοπλιστεί από την σοβαρή βιβλιογραφία.
      Και για ποιό λόγο θέτεις την κα. Μαστρογιάννη ως διαιτητή ή υπερασπιστή των δικών σου θέσεων;;Αυτό είναι τουλάχιστον ανήθικο εκ μέρους σου!
      Ποιό ακριβώς πνευματικό επίπεδο προσιδιάζει στην ιδιοσυγκρασία σας κύριε ελιτιστή δικηγόρε στον Άρειο Πάγο με την εκλεπτυσμένη παιδεία που σας χαρακτηρίζει αλλά που παράλληλα βρίσκετε και τον χρόνο να ασχοληθείτε με τον αναξιοπαθούντα κοσμάκη..;;;
      Μην νομίζεις ότι η αλαζονεία σου, η φανερά ενοχλημένη απάντησή σου από την πίεση των επιχειρημάτων που σου ασκήθηκε και τα σκόρπια τσιτάτα (έστω και με μία παράθεση) που επικαλέστηκες είναι ικανά να αντικρούσουν αυτά που κατέθεσα.
      Το πόσο ενοχλήθηκες και το μέγεθος της υπεροψίας σου είναι πρόδηλο από το ότι αναφέρεσαι στην κα. Μαστρογιάννη για εμένα σε τρίτη πρόσωπο. Ούτε καταδέχεσαι να απευθυνθείς άμεσα στο πρόσωπο που αντιμετωπίζεις κατά τα άλλα ανθρωπιστή!!
      Όσον αφορά στον Μάρξ, τον Βολταίρο, τον Ρουσσώ ήταν η αλφαβήτα μας στο πανεπιστήμιο οπότε η διακήρυξή σας περί αγνωσίας μου σχετικά με αυτά τα αποκυήματα που αναδείχθηκαν από την αντιπαράθεσή τους με τον φεουδαρχικό δεσποτισμό της Δύσης είναι τουλάχιστον άτοπη αν όχι κακεντρεχή.

      Διαγραφή
    4. Α!Και μία ακόμη διευκρίνιση για να μην εκτίθεσαι μεταξύ σοβαρών ιστορικών, ο τζιχαντισμός ως φαινόμενο εκδηλώθηκε κατά και εκτράφηκε από την γαλλική επανάσταση οπότε μην χρησιμοποιείς και αποδίδεις όρους αποπλαισιωμένους από το χωροχρονικό πεδίο παραγωγής τους.Ο τζιχαντισμός συνιστά την εκπλήρωση και ενσάρκωση των κοσμοαντιλήψεων από τις οποίες έλκεις την πνευματική σου καταγωγή.

      Διαγραφή