Οικονομικό Σπουδαστήρι
Γι'Αυτούς που Θέλουν Εξειδίκευση
Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2016
Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2016
Η Φωτεινή Μαστρογιάννη στο Radio Alchemy
Μαζί με την Αννα Μουσογιάννη! Μία συζήτηση για το βιβλίο και την εκπομπή Take the money & run, την κρίση και όχι μόνο! Τη συζήτηση μπορείτε να ακούσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://soundcloud.com/goykcmwui6kz/radio-alchemy-07122016?utm_source=soundcloud&utm_campaign=share&utm_medium=facebook
https://soundcloud.com/goykcmwui6kz/radio-alchemy-07122016?utm_source=soundcloud&utm_campaign=share&utm_medium=facebook
Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2016
Τάσος Χατζηαναστασίου – Όλο το βάρος του Ελληνισμού θα πρέπει να δοθεί να μην χαθεί η Κύπρος
Στην εκπομπή Take the money & run, προσκεκλημένος της Φωτεινής
Μαστρογιάννη ήταν ο ιστορικός κος Τάσος Χατζηαναστασίου.
Σύμφωνα με τον κο
Χατζηαναστασίου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε πει το περίφημο "η Κύπρος κείται
μακράν" προκειμένου η πρώτη ελληνική κυβέρνηση μετά τη Μεταπολίτευση να μην
αναλάβει τις ευθύνες της για το Κυπριακό.
Η Κύπρος όμως ανεξάρτητα με το
που βρίσκεται είναι σημαντική για την Ελλάδα συνολικά. Η δρομολογούμενη λύση
για το κυπριακό ουσιαστικά δωρίζει τη Μεγαλόνησο στον νέο Σουλτάνο. Η Κύπρος κατοικείται από Έλληνες
από την εποχή της εξάπλωσης των Μυκηναίων δηλαδή από τη 2η χιλιετία π.Χ. μέχρι
σήμερα. Η ελληνική παρουσία στο νησί είναι αδιάλειπτη κάτι το οποίο συνιστά ένα
μικρό θαύμα ειδικότερα εάν σκεφθεί κάποιος τους κατακτητές που έχουν περάσει
από αυτό και τις προσπάθειες αλλοίωσης της πολιτισμικής ταυτότητας των
κατοίκων.
Η Κύπρος είναι ένα ελληνικό νησί
που βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι πολιτισμών αλλά και επίδοξων κατακτητών προς τη
Μέση Ανατολή. Είναι χαρακτηριστική η κατάκτηση της Κύπρου από τους Σταυροφόρους
με τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο που είναι μεν ένας θρύλος για τους Εγγλέζους
αλλά μία ατυχής στιγμή για τον ελληνισμό της Κύπρου. Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος
στη συνέχεια θα πουλήσει την Κύπρο σε Φράγκους ευγενείς
μέχρι να φτάσουμε στη Βενετοκρατία της Κύπρου και στη συνέχεια στην τουρκική
της κατάκτηση το 1571.
Στην αρχαιότητα η Κύπρος ανέδειξε
με συγκρούσεις απέναντι στους Φοίνικες και στους Πέρσες την ελληνική παρουσία
και ταυτότητα. Είναι γνωστή η αρκαδοκυπριακή διάλεκτος, υπάρχει το τοπωνύμιο
Κερύνεια προς την Αχαΐα όπως είναι η κατεχόμενη Κερύνεια στην Κύπρο, η
κατεχόμενη Σαλαμίνα της Κύπρου κοκ.
Το ελληνικό κράτος δεν είχε
αντιληφθεί στις πραγματικές του διαστάσεις τι σημαίνει να έχεις άλλο ένα
ελληνικό κράτος έστω και ας μην είναι ενωμένο με την Ελλάδα όπως ήταν οι πόθοι
των Κυπρίων και των Ελλαδιτών για δεκαετίες.
Το αίτημα της Κύπρου με την
Ελλάδα έβγαινε αυτονόητα όταν άρχιζε η ελληνική αναγέννηση από την εποχή του
νεοελληνικού διαφωτισμού του Ρήγα και εξής. Μέσα στους ελάχιστους συντρόφους
του Ρήγα που θανατώθηκαν μαζί του ήταν και ένας Κύπριος.
Στην αρχή της ελληνικής
επανάστασης έχουμε και ονόματα Κυπρίων και γενικά η παρουσία τους σε όλους τους
εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του νεότερου ελληνισμού είναι σημαντική.
Δυστυχώς υπάρχουν κάποιοι που
πιστεύουν ότι επειδή η Κύπρος μας φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα που
λέγεται τουρκικός επεκτατισμός και επειδή δεν θέλουμε να τον αντιμετωπίσουμε,
κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί και προτιμούμε να μην υπάρχει το Κυπριακό
επειδή αφελώς σκεπτόμενοι θεωρούν ότι εάν η Κύπρος φύγει από το τραπέζι της
συζήτησης τότε θα είναι όλα ωραία και καλά και θα μπορούμε να ζήσουμε με τους
Τούρκους «αγαπημένα».
Υπάρχει μία απώθηση για το
Κυπριακό που μόνο με ψυχαναλυτικούς όρους μπορεί κανείς να εξηγήσει. Η απώθηση
αυτή φτάνει και σε κάποιο μίσος γι’αυτό που είναι η Κύπρος δηλαδή στην ελληνική
της ταυτότητα. Σε αυτό φταίνε και πολλοί Κυπραίοι οι οποίοι είτε είναι
εξωνημένοι είτε έχουν άλλη προσέγγιση γιατί πιστεύουν ότι θα έχουν μία καλύτερη
θέση από την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, της δημιουργίας ενός κράτους
παρία, ενός κράτους απολύτως εξαρτημένου από τις ορέξεις του διεθνούς παράγοντα
και ειδικότερα της Τουρκίας η οποία δεν αστειεύεται.
Η αποδόμηση της εθνικής μας
ταυτότητας είναι η προϋπόθεση για την υποταγή μας.
Από το 1974 είναι σταθερή
επιδίωξη του διεθνούς παράγοντα δηλαδή της Βρετανίας, της Αμερικής και της Τουρκίας
η αποδοχή των τετελεσμένων που έχει δημιουργήσει η τουρκική εισβολή. Τα
τετελεσμένα είναι ο γεωγραφικός διαχωρισμός Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι η μεγάλη πλειοψηφία των
Τουρκοκυπρίων είναι Έλληνες φυλετικά, πολλοί δεν ήξεραν καν τουρκικά αλλά εκ
των υστέρων τους επιβλήθηκε η γνώση της τουρκικής. Επομένως οι φυσικοί κάτοικοι
της Κύπρου που τούρκεψαν για πρακτικούς λόγους και όχι γιατί είδαν «το φως το
αληθινό», το έκαναν την εποχή της τουρκοκρατίας για διάφορους λόγους όπως είναι
η αποφυγή της φορολογίας, του παιδομαζώματος κτλ.
Η Αμερική και η Βρετανία αλλά και
πολλά κράτη της ΕΕ επιδιώκουν τη νομιμοποίηση της Τουρκίας δηλ. τον γεωγραφικό
διαχωρισμό που δεν ίσχυε μέχρι το 1974 αλλά ήταν αποτέλεσμα της τουρκικής
εισβολής, την αποδοχή της παρουσίας του τουρκικού στρατού και των εγγυήσεων της
Τουρκίας δηλαδή να μπορεί η Τουρκία να επεμβαίνει όποτε θέλει και την παρουσία
των εποίκων αποτέλεσμα του συστηματικού εποικισμού της Κύπρου που αποτελεί
έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και καταδικάζεται από τον ΟΗΕ.
Με τη δική μας υπογραφή όλο αυτό
θα πρέπει να νομιμοποιηθεί και έτσι κατ’αυτούς «λύνεται» το Κυπριακό. Οι
Έλληνες όμως της Κύπρου γιατί να το δεχτούν; Το 1974 χάσαμε έναν πόλεμο αλλά
δεν υπεγράφη μία συνθήκη η οποία να καθορίζει τους όρους συμβίωσης μέσα στη νέα
πραγματικότητα. Τώρα που υποτίθεται ότι δεν έχουμε πόλεμο, που δεν μας απειλούν
στρατιωτικά γιατί να δεχτούμε;
Τα τουρκικά στρατεύματα πρέπει να
αποχωρήσουν, να αποσυρθούν οι έποικοι, να αποδοθούν οι περιουσίες στους
νόμιμους κατοίκους και από εκεί και πέρα να εφαρμοσθεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο
της ελευθερίας διακίνησης και εγκατάστασης σε όλο το νησί, με αναγνωρισμένα και
αυξημένα, όπως προβλέπονταν από τις συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου (που ήταν απαράδεκτες
από την άποψη του διεθνούς δικαίου και πρακτικής), δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων
που πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν αντίστοιχα για μία μειονότητα και να
υπάρξει έτσι μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Μία τέτοια δίκαιη λύση δεν πρόκειται να
υπάρξει όσο η Τουρκία κατέχει τη μισή Κύπρο και διεκδικεί να ελέγχει την
υπόλοιπη.
Σήμερα εμείς αποδεχόμαστε τα
τετελεσμένα της εισβολής χωρίς να έχουμε θεωρητικά το πιστόλι στον κρόταφο και
συζητάμε να εκχωρήσουμε αυτό που έχουμε κρατήσει ως τώρα με νύχια και με δόντια
δηλαδή την κουτσουρεμένη Κυπριακή Δημοκρατία αλλά που εγγυάται ότι ο κυπριακός
ελληνισμός θα συνεχίσει να ζει ελεύθερος.
Υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη;
Εάν δέχεσαι τέτοιου τύπου ειρήνη τότε ουσιαστικά αποδέχεσαι τη σκλαβιά σου.
Εκπομπές για το Κυπριακό όπως
είναι αυτή του Take the money
& run, άρθρα,
συζητήσεις κτλ. μπορούν να δημιουργήσουν το αντίπαλο δέος και έτσι η Κύπρος και
η Ελλάδα να πουν το μεγάλο ΟΧΙ και να εφαρμόσουν μία στρατηγική απελευθέρωσης.
Την εκπομπή Take the money & run μπορείτε να παρακολουθήσετε στον
παρακάτω σύνδεσμο:
Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016
Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2016
Γιώργος Λεχουρίτης – Θα επανέρθουμε και ως λαός και ως πολιτισμός
Προσκεκλημένος της Φωτεινής
Μαστρογιάννη στην εκπομπή Take the money
& run ήταν ο κος
Γιώργος Λεχουρίτης, ψυχολόγος.
Σύμφωνα με τον κο Λεχουρίτη, η
προσωπική αλλαγή συνδέεται με την κοινωνική αλλαγή και πρέπει να βάλουμε το
κοινωνικοοικονομικό, πολιτιστικό και το ψυχολογικό πλαίσιο για να έχουμε μια
ολότητα έτσι ώστε να μπορούμε να κατανοούμε από τη μία την ψυχολογία του φόβου
και της χειραγώγησης και από την άλλη την ψυχολογία της αντίστασης που είναι
υπαρκτή αλλά είναι αδιόρατη. Η αντίσταση είναι οι κινήσεις αλληλεγγύης που υπάρχουν
στην ελληνική κοινωνία, τα συνεταιριστικά εγχειρήματα, οι προσπάθειες του απλού
κόσμου να βρει τρόπους να επιβιώσει σε αντίξοες συνθήκες. Όλο αυτό συνυπάρχει με
μία μοιρολατρική προσέγγιση, με ένα μηδενισμό και έτσι επανέρχεται το ερώτημα
του παλιού ραγιαδισμού.
Ο διπλός δεσμός είναι ένας
ψυχονοητικός μηχανισμός που μουδιάζει τη σκέψη και την εμποδίζει να ξεδιπλωθεί.
Η θεωρία του διπλού δεσμού ξεκίνησε από μία ομάδα Αμερικανών το 1950 στο Πάλο
Αλτο, στο Ινστιτούτο Ψυχικών Ερευνών. Ο Γκρέγκορι Μπέιτσον αμφισβήτησε το
κυρίαρχο μοντέλο της οργανικής ψυχιατρικής και έφτιαξε εναλλακτικές υποθέσεις,
οι οποίες στηρίζονταν σε μία ζωντανή θεωρία επικοινωνίας και η υπόθεση που
«έστησε» ήταν ότι η σχιζοφρένεια έχει μία επικοινωνιακή διάσταση και
ενδυναμώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση μητέρας και παιδιού.
Όταν λοιπόν ένας γονιός στέλνει
αντιφατικά μηνύματα π.χ. να στέλνουμε ένα λεκτικό μήνυμα «σ’αγαπώ» αλλά η μη
λεκτική στάση να δηλώνει κάτι άλλο δηλ. όλο το σώμα να αντιδρά στο «σ’αγαπώ». Η
ασυνέπεια μεταξύ του λεκτικού και μη λεκτικού μηνύματος δημιουργεί κατ’αρχάς
σύγχυση, μπέρδεμα και στην πορεία εξέλιξης φέρνει και ψυχοπαθολογικά στοιχεία.
Η υπόθεση που έφτιαξε η σχολή του
Πάλο Αλτο ήταν ότι η ζωντανή αλληλεπίδραση μητέρας – παιδιού και μελών της
οικογένειας προδιαθέτει τα άτομα σε μία κατάσταση βαθιάς σύγχυσης που οδηγεί
και νομοτελειακά σε μία βαθιά νόσο όπως είναι η σχιζοφρένεια. Το 1956 ο
Γκρέγκορι Μπέιτσον έβγαλε τα πορίσματά του και ήταν σαφές πλέον ότι
επιβεβαιώθηκε η υπόθεσή του.
Η έννοια της σύγχυσης μεταφέρεται
ψυχονοητικά στο κοινωνικό πεδίο και πως
οι ελίτ που κυβερνούν επιφέρουν σύγχυση στον κόσμο, τον αποκαρδιώνουν και σιγά
σιγά του βάζουν ένα ψευτοδίλημμα τύπου «ότι και να κάνεις είσαι χαμένος». Θες
να μείνεις στην Ευρώπη, θα υποστείς συρρίκνωση μισθών και δικαιωμάτων, θες να
βγεις από την Ευρώπη, θα καταστραφείς πλήρως. Άρα ότι και να επιλέξεις
μπλοκάρεται, είσαι χαμένος.
Αυτό είναι το μεταμήνυμα που
ουσιαστικά μπλοκάρει τη σκέψη γιατί φέρνει τρία επίπεδα μηνυμάτων. Το πρώτο
μήνυμα είναι «εάν αντισταθείς, χάθηκες – πτώχευση, καταστροφή». Ένα δεύτερο
μήνυμα λέει εάν υποκύψεις πάλι χάθηκες μέσα από την ανεργία, τη φτώχεια κτλ. Το
τρίτο μήνυμα απαγορεύει την σκέψη εφόσον είναι μονόδρομος γιατί το είπαν οι
τροϊκανοί κτλ.
Με τη σύγχυση που προκαλείται δεν
προάγεται ούτε η σκέψη ούτε το συναίσθημα κάτω από τη σκέψη. Υπό αυτή την
έννοια έχουμε μία αλεξίθυμη κοινωνία που ούτε νοιώθει ούτε σκέφτεται και δεν
θέλει να σκεφθεί αλλά προτιμάει τις έτοιμες λύσεις. Οι έτοιμες λύσεις έρχονται
πάντα απέξω και από πάνω. Οι λύσεις αυτές είναι ψευτολύσεις που δημιουργούν
φτώχεια και απόγνωση και δεν υπάρχει διέξοδος.
Ο Γιώργος Βασιλείου έλεγε ότι
«πρέπει να σκεφτείς φωναχτά εάν είσαι με το πρόβλημα ή είσαι με τη λύση του και
θα βρεις τον δρόμο σου». Αλλά πρέπει να πάρεις μία απόφαση και αυτή η απόφαση
σε φέρνει αντιμέτωπο με τη διάσταση αυτή δηλαδή ή είμαι με το πρόβλημα ή είμαι
με τη λύση του και αυτή είναι μία πολύ προσωπική απόφαση που πρέπει να πάρει ο
καθένας μας για να ξεκαθαρίσει και το κοινωνικό και επιστημονικό πεδίο.
Η Ναόμι Κλάιν στο «Δόγμα του Σοκ»
περιέγραφε ότι οι άνθρωποι χάνουν την αφήγησή τους, χάνουν την ιστορία τους,
τον πολιτισμό τους και βρίσκονται μπλεγμένοι και συγχυσμένοι σε συνταγές που
είναι έξωθεν και άνωθεν. Αυτό το συσχετίζει με τον καπιταλισμό της καταστροφής.
Αυτό που δεν ειπώθηκε ήταν πως οι
μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έχουν την τεχνογνωσία μέσα από ειδικά πειράματα που
είχαν γίνει το 1930 και 1940 για τον έλεγχο και την χειραγώγηση της συνείδησης.
Αυτό που γινόταν σε πειραματικό επίπεδο και ατομικά τώρα μεταφέρεται σε
πολιτισμικό και εθνικό πλαίσιο.
Σήμερα δεν υπάρχουν οι συνταγές ,
πρέπει να επινοήσουμε με φαντασία αλλά και με ελευθερία που εμπεριέχει την υπευθυνότητα, την καινούρια ψυχολογία της
αντίστασης που θα μας πάει παρακάτω. Το τι θα οικοδομηθεί θα το βρούμε
συλλογικά και δεν θα το απαντήσουμε ατομικά. Πρέπει να ξαναβρούμε την έννοια
της συλλογικότητας, το φιλότιμο.
Η ελληνική κοινωνία ήταν περισσότερο
κολλεκτιβιστική παρά ατομοκεντρική. Οι προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία
τριάντα χρόνια ήταν προς την εξατομίκευση και άρα προς τον ατομικισμό. Στο
πολιτιστικό πλαίσιο της Ελληνικής περιφέρειας, θα δούμε μία πραγματική Ελλάδα
που έχει συλλογικότητα και έχει εναλλακτικό πολιτισμό του ατομοκεντρικού. Αυτό
έχει τεκμηριωθεί από τους διανοούμενούς μας όπως είναι ο Λεκατσάς, ο
Πανταζόπουλος, οι Γιώργος και Βάσω Βασιλείου κτλ. Έχουμε λοιπόν ένα σώμα για το
ελληνικό πολιτιστικό πλαίσιο. Το δοτικό μοντέλο που ακολουθούμε τώρα δεν μας
οδηγεί πουθενά, πρέπει να ψάξουμε το δικό μας πρωτότυπο και όχι τα αντίγραφα.
Η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας
σημαίνει να εμπιστευόμαστε τις αστείρευτες λαϊκές δυνάμεις οι οποίες θέλουν
άλλη τάξη μέσα στο σύγχρονο χάος. Η ελίτ των ολιγαρχών στην Ελλάδα δεν το
επιτρέπει, θεωρεί ότι ο λαός είναι πρόβατο. Ο ηττημένος, απογοητευμένος και
πολλάκις προδομένος αυτός λαός τους περιμένει στη γωνία.
Είμαστε σε μία κρίσιμη καμπή και
ο ιστορικός κύκλος της Μεταπολίτευσης έχει τελειώσει. Χρειάζεται πλέον μία
καινούρια ορμή των λαϊκών δυνάμεων.
Η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική έτσι
όπως υφίσταται, καταρρέει. Η ευρωπαϊκή εργατική τάξη τώρα αρχίζει να
αφουγκράζεται το εύρος των αλλαγών που έγιναν μετά την κατάρρευση του
παγκόσμιου διπολισμού και της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν πολύ βολεμένη στο
σοσιαλδημοκρατικό συμβόλαιο με το κοινωνικό κράτος. Όταν οι ελίτ της Ευρώπης
και της Αμερικής πήραν την απόφαση να επανασχεδιάσουν ως «νικητές» το παγκόσμιο
γίγνεσθαι, συνειδητοποίησαν ότι δεν έχουν ανάγκη το κοινωνικό κράτος και πήγαν
στο εταιρικό φιλελεύθερο μοντέλο που λέει ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Κάτι τέτοιο δεν
μπορεί να γίνει αποδεκτό ούτε από τους λαούς ούτε από τους πολιτισμούς.
Στην Ελλάδα πρέπει να δούμε τη
διαλεκτική σύνθεση μεταξύ παγκόσμιου και τοπικού γίγνεσθαι. Όταν λέμε τοπικό
δεν είναι μόνο το ελληνικό. Γύρω από την Ελλάδα έχουμε τρεις όμορους κύκλους.
Τον βαλκανικό, τον μεσογειακό και τον οικουμενικό. Δεν είναι το ευρωπαϊκό
γίγνεσθαι που πρέπει να μας αφορά. Έπρεπε να μας αφορά η γειτονιά μας και με βάση
αυτούς τους όμορους κύκλους να κτίσουμε συμμαχίες στη γειτονιά μας και μετά να
πάμε στα ευρωπαϊκά. Η Ελλάδα δεν ανήκει στη Δύση ούτε στην Ανατολή, ανήκει σε
εμάς.
Οι Ελληνες υπερτερούμε στο
επίπεδο του πνεύματος και της ιστορικής δυναμικής υπό την έννοια ότι ανοίξαμε
τον δρόμο προς τη φιλοσοφία. Η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι καμπή για το
παγκόσμιο πνεύμα ενώ φτάσαμε στο σημείο να εισάγουμε πλέον το τι λένε οι άλλοι
για τους δικούς μας. Η δική μας
πολιτιστική κληρονομιά είναι στιγματισμένη. Οποιοσδήποτε προσπαθεί να αρθρώσει
έναν εναλλακτικό λόγο γίνεται είτε εχθρός είτε γραφικός κτλ. Οτιδήποτε έξωθεν
είναι «καλό». Αυτός ο μιμητισμός, ο σύγχρονος ραγιαδισμός δεν μας οδηγεί
πουθενά παρά στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό.
Χρειάζεται συλλογική δράση και όχι
ανταγωνισμός ο οποίος προάγει την ανισότητα, τον ατομοκεντρισμό και τον
συναγωνισμό για την κυριαρχία του ενός. Είναι η στρατηγική του διαίρει και
βασίλευε που θέλουν να εσωτερικεύσει ο κόσμος προκειμένου να «εξευρωπαϊσθεί». Κρατώντας όμως τη δική μας κουλτούρα έχουμε
μοντέλο αντίστασης που είναι το συλλογικό.
Αυτός ο τόπος λαχταρά τη λευτεριά
και δεν υπάρχει ανταπόκριση σε αυτό σε επίπεδο ηγεσίας – ελίτ. Παρόλα αυτά στη
μνημονιακή Ελλάδα υπάρχει και μία άλλη Ελλάδα που αντιστέκεται με το παράδειγμά
της, την πρακτική της και την ζωή της. Η ηγεσία θα προέρθει από την οργάνωση
των από κάτω, μας ενδιαφέρει το ηγείσθαι και όχι ο ηγέτης. Θα επανέρθουμε και
ως λαός και ως πολιτισμός.
Την εκπομπή μπορείτε να
παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016
Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2016
Απάθεια και συλλογική δράση
Φωτεινή Μαστρογιάννη
Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ενώ η κρισιμότητα της οικονομικής
κρίσης στην Ελλάδα (που εξελίσσεται δυστυχώς και σε εθνική κρίση) είναι τόσο
μεγάλη, οι Έλληνες παρ'όλα αυτά δεν αντιδρούν. Είναι όμως έτσι; Υπάρχει
συλλογική απάθεια ή έρχεται ο καιρός της συλλογικής δράσης;
Σύμφωνα με μελέτες, πριν ξεκινήσει η συλλογική δράση, οι άνθρωποι διανύουν μία
περίοδο που μοιάζει κάπως με τη σημερινή. Είναι μία περίοδος όπου οι άνθρωποι
ανταλλάσσουν απόψεις, ακούν τους άλλους και εκφράζουν τη δική τους άποψη. Είναι μία
περίοδος όπου οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει. Κάποια άτομα
ξεχωρίζουν από το πλήθος και είναι αυτά που προτείνουν με σαφή τρόπο την
ανάληψη δράσης. Από τη στιγμή που τα άτομα καταλάβουν τι συμβαίνει τότε καταλήγουν
στη συλλογική δράση, η οποία συμφωνεί με την άποψη ενός από τους ανθρώπους που ξεχώρισαν από το πλήθος.
Οι ισχυρές ομάδες, οι έχοντες εξουσία, όμως, θα προσπαθήσουν με διάφορους τρόπους
να καταπνίξουν τη συλλογική δράση. Οι τρόποι αυτοί είναι η χρήση του φόβου (ο
οποίος μπορεί να κυμαίνεται από τον κοινωνικό στιγματισμό μέχρι τη φυλάκιση και
τον θάνατο), ο έλεγχος της πληροφόρησης και των ΜΜΕ (στη χώρα μας εκπέμπεται το ίδιο μήνυμα πάντα που είναι εκφοβιστικό π.χ. όλα είναι μονόδρομος, δεν υπάρχει άλλη λύση κτλ.), η καλλιέργεια του
κοινωνικού αυτοματισμού εντός των ομάδων του πληθυσμού (πόσες φορές το είδαμε αυτό στα καθ'ημάς όπου συστηματικά στρέφεται η μία κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης) αλλά
και η προώθηση μίας ατομικιστικής κουλτούρας («κοιτώ την πάρτη μου και ας
χαθούν οι υπόλοιποι»).
Η συλλογική δράση λοιπόν απαιτεί την κατανόηση των εμποδίων
που τίθενται από τις ισχυρές ομάδες αλλά και την απαλλαγή των ανθρώπων από αντιλήψεις που
πολλές φορές τους έχουν καλλιεργηθεί από αυτές (τις ισχυρές ομάδες) με στόχο την αποδυνάμωσή τους.
Μία από αυτές τις αποδυναμωτικές αντιλήψεις είναι η εκλογίκευση της αδικίας. Πολλοί που δεν ανήκουν στις προνομιούχες ομάδες δικαιολογούν την αδικία, έχουν πεισθεί ότι το σύστημα είναι δίκαιο και ότι θα ξεφύγουν από την κατάσταση
της μιζέριας εάν προσπαθήσουν και δουλέψουν πολύ. Ως εκ τούτου, αντί να
στραφούν εναντίον του συστήματος για την κατάσταση μιζέριας στην οποία έχουν
περιέλθει, στρέφονται εναντίον των άλλων μη προνομιούχων ομάδων του πληθυσμού (Jost & Banaji, 1994). Αυτό το έχουμε δει
πολλάκις στη χώρα μας όπου ενώ σκάνδαλα εκατομμυρίων ευρώ έχουν προκληθεί από
πολιτικούς, πολλές φορές σε συνεργασία με ξένα συμφέροντα βλ. εξοπλιστικά
προγράμματα, ομάδες του πληθυσμού στρέφονται εναντίον επαγγελματικών κατηγοριών
π.χ. δημόσιοι υπάλληλοι, δικηγόροι, γιατροί, αγρότες κτλ. αντί να εστιάσουν στα μεγάλα σκάνδαλα και στις υπεξαιρέσεις δημοσίου χρήματος. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι αυτή την εσωτερίκευση της μιζέριας και την
αποδοχή της αδικίας την επιδεικνύουν συνήθως τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα
του πληθυσμού και όχι τα εύπορα ( Jost et al., 2003).
Ένας άλλος λόγος που οι άνθρωποι δεν εμπλέκονται σε
συλλογική δράση είναι γιατί μπορεί να θεωρηθούν ότι είναι ταραχοποιοί και γιατί
μπορεί να υπάρχουν αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα εναντίον των ακτιβιστών (π.χ.
χαρακτηρισμοί όπως άπλυτοι, γραφικοί, κομμουνιστές,φασίστες κτλ. λειτουργούν ως
κοινωνικά στερεότυπα εναντίον της ακτιβιστικής δράσης).
Αρκετές φορές οι άνθρωποι δεν ενεργούν συλλογικά γιατί
σκέφτονται τα υπέρ και τα κατά μίας τέτοιας δράσης. Η συλλογική δράση δεν είναι
ελκυστική γιατί το προσωπικό κόστος είναι μεγάλο ενώ τα οφέλη τα μοιράζονται
όλοι. Έτσι υπάρχει το φαινόμενο του «τζαμπατζή» που περιμένει να βγάλουν οι
άλλοι «το φίδι από την τρύπα» κι αυτός να μην κάνει τίποτα.
Ο πιο σημαντικός όμως λόγος που οι άνθρωποι δεν αναλαμβάνουν
συλλογική δράση είναι γιατί πιστεύουν ότι «τίποτα δεν θα αλλάξει» ότι όλα είναι
μάταια. Ωστόσο, αυτή η αίσθηση της ματαιότητας και το μέγεθος της δεν είναι
κοινή για όλους (ευτυχώς!). Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκφράσουν τις
προσωπικές τους αξίες, να επηρεάσουν τους άλλους, να δημιουργήσουν ένα κίνημα
αντίστασης και το πιο σημαντικό είναι ότι πιστεύουν ότι είναι μαχητές και όχι νωθροί/μαλθακοί. Θεωρούν τη
μαχητικότητα και την αντίσταση στοιχεία της ταυτότητάς και της αυτο αντίληψής
τους και γι’αυτό δραστηριοποιούνται συλλογικά.
Ο ιστορικός χρόνος δείχνει ότι ήρθε ο καιρός των μαχητών,
μένει να επιβεβαιωθούμε.
Jost, J.T.,
Banaji, M.R.1994. The
role of stereotyping in system-justification and the production of false
consciousness. British Journal of Social Psychology. 33(1), σελ. 1-27.
Jost, J.
T., Glaser, J., Kruglanski, A. W., & Sulloway, F. J. (2003). Political
conservatism as motivated social cognition. Psychological Bulletin, 129,
339–375.
Διαδίκτυο
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)