Προσκεκλημένος της Φωτεινής
Μαστρογιάννη στην εκπομπή Take the money
& run ήταν ο κος
Γιώργος Λεχουρίτης, ψυχολόγος.
Σύμφωνα με τον κο Λεχουρίτη, η
προσωπική αλλαγή συνδέεται με την κοινωνική αλλαγή και πρέπει να βάλουμε το
κοινωνικοοικονομικό, πολιτιστικό και το ψυχολογικό πλαίσιο για να έχουμε μια
ολότητα έτσι ώστε να μπορούμε να κατανοούμε από τη μία την ψυχολογία του φόβου
και της χειραγώγησης και από την άλλη την ψυχολογία της αντίστασης που είναι
υπαρκτή αλλά είναι αδιόρατη. Η αντίσταση είναι οι κινήσεις αλληλεγγύης που υπάρχουν
στην ελληνική κοινωνία, τα συνεταιριστικά εγχειρήματα, οι προσπάθειες του απλού
κόσμου να βρει τρόπους να επιβιώσει σε αντίξοες συνθήκες. Όλο αυτό συνυπάρχει με
μία μοιρολατρική προσέγγιση, με ένα μηδενισμό και έτσι επανέρχεται το ερώτημα
του παλιού ραγιαδισμού.
Ο διπλός δεσμός είναι ένας
ψυχονοητικός μηχανισμός που μουδιάζει τη σκέψη και την εμποδίζει να ξεδιπλωθεί.
Η θεωρία του διπλού δεσμού ξεκίνησε από μία ομάδα Αμερικανών το 1950 στο Πάλο
Αλτο, στο Ινστιτούτο Ψυχικών Ερευνών. Ο Γκρέγκορι Μπέιτσον αμφισβήτησε το
κυρίαρχο μοντέλο της οργανικής ψυχιατρικής και έφτιαξε εναλλακτικές υποθέσεις,
οι οποίες στηρίζονταν σε μία ζωντανή θεωρία επικοινωνίας και η υπόθεση που
«έστησε» ήταν ότι η σχιζοφρένεια έχει μία επικοινωνιακή διάσταση και
ενδυναμώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση μητέρας και παιδιού.
Όταν λοιπόν ένας γονιός στέλνει
αντιφατικά μηνύματα π.χ. να στέλνουμε ένα λεκτικό μήνυμα «σ’αγαπώ» αλλά η μη
λεκτική στάση να δηλώνει κάτι άλλο δηλ. όλο το σώμα να αντιδρά στο «σ’αγαπώ». Η
ασυνέπεια μεταξύ του λεκτικού και μη λεκτικού μηνύματος δημιουργεί κατ’αρχάς
σύγχυση, μπέρδεμα και στην πορεία εξέλιξης φέρνει και ψυχοπαθολογικά στοιχεία.
Η υπόθεση που έφτιαξε η σχολή του
Πάλο Αλτο ήταν ότι η ζωντανή αλληλεπίδραση μητέρας – παιδιού και μελών της
οικογένειας προδιαθέτει τα άτομα σε μία κατάσταση βαθιάς σύγχυσης που οδηγεί
και νομοτελειακά σε μία βαθιά νόσο όπως είναι η σχιζοφρένεια. Το 1956 ο
Γκρέγκορι Μπέιτσον έβγαλε τα πορίσματά του και ήταν σαφές πλέον ότι
επιβεβαιώθηκε η υπόθεσή του.
Η έννοια της σύγχυσης μεταφέρεται
ψυχονοητικά στο κοινωνικό πεδίο και πως
οι ελίτ που κυβερνούν επιφέρουν σύγχυση στον κόσμο, τον αποκαρδιώνουν και σιγά
σιγά του βάζουν ένα ψευτοδίλημμα τύπου «ότι και να κάνεις είσαι χαμένος». Θες
να μείνεις στην Ευρώπη, θα υποστείς συρρίκνωση μισθών και δικαιωμάτων, θες να
βγεις από την Ευρώπη, θα καταστραφείς πλήρως. Άρα ότι και να επιλέξεις
μπλοκάρεται, είσαι χαμένος.
Αυτό είναι το μεταμήνυμα που
ουσιαστικά μπλοκάρει τη σκέψη γιατί φέρνει τρία επίπεδα μηνυμάτων. Το πρώτο
μήνυμα είναι «εάν αντισταθείς, χάθηκες – πτώχευση, καταστροφή». Ένα δεύτερο
μήνυμα λέει εάν υποκύψεις πάλι χάθηκες μέσα από την ανεργία, τη φτώχεια κτλ. Το
τρίτο μήνυμα απαγορεύει την σκέψη εφόσον είναι μονόδρομος γιατί το είπαν οι
τροϊκανοί κτλ.
Με τη σύγχυση που προκαλείται δεν
προάγεται ούτε η σκέψη ούτε το συναίσθημα κάτω από τη σκέψη. Υπό αυτή την
έννοια έχουμε μία αλεξίθυμη κοινωνία που ούτε νοιώθει ούτε σκέφτεται και δεν
θέλει να σκεφθεί αλλά προτιμάει τις έτοιμες λύσεις. Οι έτοιμες λύσεις έρχονται
πάντα απέξω και από πάνω. Οι λύσεις αυτές είναι ψευτολύσεις που δημιουργούν
φτώχεια και απόγνωση και δεν υπάρχει διέξοδος.
Ο Γιώργος Βασιλείου έλεγε ότι
«πρέπει να σκεφτείς φωναχτά εάν είσαι με το πρόβλημα ή είσαι με τη λύση του και
θα βρεις τον δρόμο σου». Αλλά πρέπει να πάρεις μία απόφαση και αυτή η απόφαση
σε φέρνει αντιμέτωπο με τη διάσταση αυτή δηλαδή ή είμαι με το πρόβλημα ή είμαι
με τη λύση του και αυτή είναι μία πολύ προσωπική απόφαση που πρέπει να πάρει ο
καθένας μας για να ξεκαθαρίσει και το κοινωνικό και επιστημονικό πεδίο.
Η Ναόμι Κλάιν στο «Δόγμα του Σοκ»
περιέγραφε ότι οι άνθρωποι χάνουν την αφήγησή τους, χάνουν την ιστορία τους,
τον πολιτισμό τους και βρίσκονται μπλεγμένοι και συγχυσμένοι σε συνταγές που
είναι έξωθεν και άνωθεν. Αυτό το συσχετίζει με τον καπιταλισμό της καταστροφής.
Αυτό που δεν ειπώθηκε ήταν πως οι
μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έχουν την τεχνογνωσία μέσα από ειδικά πειράματα που
είχαν γίνει το 1930 και 1940 για τον έλεγχο και την χειραγώγηση της συνείδησης.
Αυτό που γινόταν σε πειραματικό επίπεδο και ατομικά τώρα μεταφέρεται σε
πολιτισμικό και εθνικό πλαίσιο.
Σήμερα δεν υπάρχουν οι συνταγές ,
πρέπει να επινοήσουμε με φαντασία αλλά και με ελευθερία που εμπεριέχει την υπευθυνότητα, την καινούρια ψυχολογία της
αντίστασης που θα μας πάει παρακάτω. Το τι θα οικοδομηθεί θα το βρούμε
συλλογικά και δεν θα το απαντήσουμε ατομικά. Πρέπει να ξαναβρούμε την έννοια
της συλλογικότητας, το φιλότιμο.
Η ελληνική κοινωνία ήταν περισσότερο
κολλεκτιβιστική παρά ατομοκεντρική. Οι προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία
τριάντα χρόνια ήταν προς την εξατομίκευση και άρα προς τον ατομικισμό. Στο
πολιτιστικό πλαίσιο της Ελληνικής περιφέρειας, θα δούμε μία πραγματική Ελλάδα
που έχει συλλογικότητα και έχει εναλλακτικό πολιτισμό του ατομοκεντρικού. Αυτό
έχει τεκμηριωθεί από τους διανοούμενούς μας όπως είναι ο Λεκατσάς, ο
Πανταζόπουλος, οι Γιώργος και Βάσω Βασιλείου κτλ. Έχουμε λοιπόν ένα σώμα για το
ελληνικό πολιτιστικό πλαίσιο. Το δοτικό μοντέλο που ακολουθούμε τώρα δεν μας
οδηγεί πουθενά, πρέπει να ψάξουμε το δικό μας πρωτότυπο και όχι τα αντίγραφα.
Η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας
σημαίνει να εμπιστευόμαστε τις αστείρευτες λαϊκές δυνάμεις οι οποίες θέλουν
άλλη τάξη μέσα στο σύγχρονο χάος. Η ελίτ των ολιγαρχών στην Ελλάδα δεν το
επιτρέπει, θεωρεί ότι ο λαός είναι πρόβατο. Ο ηττημένος, απογοητευμένος και
πολλάκις προδομένος αυτός λαός τους περιμένει στη γωνία.
Είμαστε σε μία κρίσιμη καμπή και
ο ιστορικός κύκλος της Μεταπολίτευσης έχει τελειώσει. Χρειάζεται πλέον μία
καινούρια ορμή των λαϊκών δυνάμεων.
Η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική έτσι
όπως υφίσταται, καταρρέει. Η ευρωπαϊκή εργατική τάξη τώρα αρχίζει να
αφουγκράζεται το εύρος των αλλαγών που έγιναν μετά την κατάρρευση του
παγκόσμιου διπολισμού και της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν πολύ βολεμένη στο
σοσιαλδημοκρατικό συμβόλαιο με το κοινωνικό κράτος. Όταν οι ελίτ της Ευρώπης
και της Αμερικής πήραν την απόφαση να επανασχεδιάσουν ως «νικητές» το παγκόσμιο
γίγνεσθαι, συνειδητοποίησαν ότι δεν έχουν ανάγκη το κοινωνικό κράτος και πήγαν
στο εταιρικό φιλελεύθερο μοντέλο που λέει ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Κάτι τέτοιο δεν
μπορεί να γίνει αποδεκτό ούτε από τους λαούς ούτε από τους πολιτισμούς.
Στην Ελλάδα πρέπει να δούμε τη
διαλεκτική σύνθεση μεταξύ παγκόσμιου και τοπικού γίγνεσθαι. Όταν λέμε τοπικό
δεν είναι μόνο το ελληνικό. Γύρω από την Ελλάδα έχουμε τρεις όμορους κύκλους.
Τον βαλκανικό, τον μεσογειακό και τον οικουμενικό. Δεν είναι το ευρωπαϊκό
γίγνεσθαι που πρέπει να μας αφορά. Έπρεπε να μας αφορά η γειτονιά μας και με βάση
αυτούς τους όμορους κύκλους να κτίσουμε συμμαχίες στη γειτονιά μας και μετά να
πάμε στα ευρωπαϊκά. Η Ελλάδα δεν ανήκει στη Δύση ούτε στην Ανατολή, ανήκει σε
εμάς.
Οι Ελληνες υπερτερούμε στο
επίπεδο του πνεύματος και της ιστορικής δυναμικής υπό την έννοια ότι ανοίξαμε
τον δρόμο προς τη φιλοσοφία. Η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι καμπή για το
παγκόσμιο πνεύμα ενώ φτάσαμε στο σημείο να εισάγουμε πλέον το τι λένε οι άλλοι
για τους δικούς μας. Η δική μας
πολιτιστική κληρονομιά είναι στιγματισμένη. Οποιοσδήποτε προσπαθεί να αρθρώσει
έναν εναλλακτικό λόγο γίνεται είτε εχθρός είτε γραφικός κτλ. Οτιδήποτε έξωθεν
είναι «καλό». Αυτός ο μιμητισμός, ο σύγχρονος ραγιαδισμός δεν μας οδηγεί
πουθενά παρά στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό.
Χρειάζεται συλλογική δράση και όχι
ανταγωνισμός ο οποίος προάγει την ανισότητα, τον ατομοκεντρισμό και τον
συναγωνισμό για την κυριαρχία του ενός. Είναι η στρατηγική του διαίρει και
βασίλευε που θέλουν να εσωτερικεύσει ο κόσμος προκειμένου να «εξευρωπαϊσθεί». Κρατώντας όμως τη δική μας κουλτούρα έχουμε
μοντέλο αντίστασης που είναι το συλλογικό.
Αυτός ο τόπος λαχταρά τη λευτεριά
και δεν υπάρχει ανταπόκριση σε αυτό σε επίπεδο ηγεσίας – ελίτ. Παρόλα αυτά στη
μνημονιακή Ελλάδα υπάρχει και μία άλλη Ελλάδα που αντιστέκεται με το παράδειγμά
της, την πρακτική της και την ζωή της. Η ηγεσία θα προέρθει από την οργάνωση
των από κάτω, μας ενδιαφέρει το ηγείσθαι και όχι ο ηγέτης. Θα επανέρθουμε και
ως λαός και ως πολιτισμός.
Την εκπομπή μπορείτε να
παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
