Εφημερίδα Ελευθερία Κεντρικής Ελλάδας - Συνέντευξή μου για τη διεθνή και ελληνική οικονομία

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

«Το Ευρώ είναι ένα υφεσιακό νόμισμα, δηλαδή τρέφεται από την ύφεση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ολόκληρη η Ευρώπη μέσα σε επτά χρόνια έχει υποστεί τρεις υφέσεις». Αυτά ανάμεσα σε άλλα τονίζει στην «Ελευθερία» η Φωτεινή Μαστρογιάννη, οικονομολόγος, καθηγήτρια ΜΒΑ, συγγραφέας, και αρθογράφος. Σπούδασε στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας. Απέκτησε επίσης μεταπτυχιακό τίτλο (Μsc) από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνία με Νέες Τεχνολογίες. Αποφοίτησε με έπαινο από το Chartered Institute of Marketing του Λονδίνου και είναι διδάκτορας στο HRM & Marketing με εξειδίκευση στην πρόσληψη και εκπαίδευση πωλητών. Μιλάει άπταιστα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ρωσικά.

Η συνέντευξη

* Πού οδηγείται η παγκόσμια οικονομία; Ποιοι κατά τη γνώμη σας είναι οι ισχυροί παίκτες και ποιοι οι αδύναμοι;

- Παρά τις διάφορες κρίσεις π.χ. όπως αυτή της Ουκρανίας, υπήρξε μία γενική αισιοδοξία που οφειλόταν κυρίως στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ το 2014 (7.000 την ημέρα) με μία ελαφρά αύξηση των μισθών και τη γενικότερη ανάπτυξη της Αμερικανικής Οικονομίας η οποία αναμένεται να ανέλθει, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, στο 3,2% φέτος (σε σχέση με 2,4% του 2014) και να σταθεροποιηθεί στο 3% και 2,4% για τα έτη 2016 και 2017. Γι’ αυτό τον λόγο θεωρώ ότι θα ανέβουν και τα αμερικανικά επιτόκια αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Το δε αμερικανικό δολάριο θα ισχυροποιηθεί περαιτέρω προκαλώντας όμως κατ’ αυτόν τον τρόπο πιέσεις στις αναδυόμενες οικονομίες. Οι ΗΠΑ λοιπόν παραμένουν, παρά τα οικονομικά τους προβλήματα, η ηγέτιδα οικονομική δύναμη κάτι που δεν θεωρώ ότι θα αλλάξει, τουλάχιστον άμεσα.

Το μόνο που μπορεί να προκαλέσει κάποια ανησυχία αλλά αυτό αφορά κυρίως στους επενδυτές, είναι η αμερικανική αγορά η οποία θα υποστηρίζαμε ότι είναι υπερεκτιμημένη και θα κάνει διόρθωση πιθανόν κάποια στιγμή το 2016.

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι υπόλοιπες χώρες. Εάν λάβουμε υπόψη μας την υπόθεση περί ενδυνάμωσης της τιμής του δολαρίου αλλά και της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, οι επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο δεν θα είναι αμελητέες. Πολλές χώρες έχουν χρέη σε δολάρια άρα η θέση τους θα αποδυναμωθεί περαιτέρω.

Η Ρωσία, για παράδειγμα, θα είναι σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση βραχυμεσοπρόθεσμα εάν και δεν θεωρώ ότι θα είναι μακροπρόθεσμα γιατί οι αναλυτές θεωρούν ότι η τιμή του πετρελαίου θα αρχίσει να ανεβαίνει από το 2016. Πέραν αυτού όμως η σύνδεση της οικονομίας της με την ενέργεια την καθιστά ευάλωτη.

Τα νέα όμως δεν είναι καλά ούτε για την Ιαπωνία η οποία αναμένεται να παραμείνει σε ύφεση.

Ενδιαφέρον όμως για εμάς τους Έλληνες είναι το οικονομικό μέλλον της Τουρκίας. Η άνοδος της τιμής των επιτοκίων στις ΗΠΑ θα προκαλέσει δυσχέρειες και στην Τουρκία. Ο ρυθμός ανάπτυξής της για το 2015 επιβραδύνθηκε σε σχέση με το 2014 αλλά αναμένεται ότι θα ανέλθει πάλι το 2016 εάν όμως ξεπερασθούν οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή και η πολιτική αστάθεια. Πέραν όμως των παραπάνω, η Τουρκία εξακολουθεί να υποφέρει από υψηλό πληθωρισμό που δεν ξέρουμε εάν θα μπορέσει να τον «δαμάσει» δεδομένου ότι είναι πολύ υψηλότερος από τους στόχους που έχει θέσει.

* Πώς εκτιμάτε την περίπτωση της Κίνας...

- Στην Κίνα υπήρχε φούσκα στα στεγαστικά ιδιαίτερα στα επαγγελματικά ακίνητα. Πλέον οι τιμές των ακινήτων είναι στο ναδίρ όπως και το μέσο εισόδημα. Το 2014 η κεντρική της τράπεζα σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης της οικονομίας της μείωσε τα επιτόκια χωρίς όμως επιτυχία.

Πρόσφατα υποτίμησε το νόμισμά της σε μια προσπάθεια πάλι ενδυνάμωσης της οικονομίας της. Το κινεζικό νόμισμα υποτιμήθηκε περίπου 3,5% ενώ η ανάπτυξη είναι κάτω του 7%. Η υποτίμηση αυτή προκάλεσε ανησυχία σε αρκετούς εάν και δεν θα έπρεπε γιατί είναι μία σύνηθης κίνηση σε μία οικονομία να υποτιμά το νόμισμά της όταν μειώνονται οι ρυθμοί ανάπτυξής της. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι το Ευρώ υποτιμήθηκε πέρυσι 18% έναντι του δολαρίου ενώ το ιαπωνικό γιεν 22%.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η κινεζική οικονομία είναι σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Το μοντέλο της κινεζικής οικονομίας βασιζόταν κυρίως στις εξαγωγές που παρά την υποτίμηση του νομίσματος δεν φαίνεται ότι θα ξαναβρούν τις παλιές τους δόξες.

Η Κίνα συνέδεσε το νόμισμά της με το δολάριο που ενώ στο παρελθόν την είχε βοηθήσει, πλέον με την άνοδό του δεν τη βοηθά γιατί το κάνει ακριβό με συνέπεια να ανεβαίνει και η τιμή των προϊόντων που εξάγει. Λόγω του ότι το νόμισμά της δεν ήταν ιδιαίτερα εμπορεύσιμο, η υποτίμησή του το οδηγεί περισσότερο στην κατεύθυνση των αγορών που είναι αυτές που καθορίζουν την τιμή ενός νομίσματος. Η υποτίμηση όμως συνοδεύεται από υψηλότερο πληθωρισμό και έτσι οι κινεζικές επιχειρήσεις που έχουν δανεισθεί σε δολάρια θα επιβαρυνθούν ακόμα περισσότερο. Η χώρα όμως έχει, επίσης, μεγάλο χρέος και κυρίως εξωλογιστικό που κανείς δεν ξέρει την έκτασή του.

Είναι επίσης γνωστό ότι το κεφάλαιο στην Κίνα διανέμεται ανάλογα με τις γνωριμίες που έχει κάποιος στο Κομμουνιστικό Κόμμα και δεν διαχέεται ανάλογα με τα επιτεύγματά του στην αγορά. Συνεπώς, επιβάλλεται μία αλλαγή τακτικής αντιμετώπισης της οικονομίας από την κινεζική κυβέρνηση, κάτι που η υποτίμηση άρχισε αχνά να δείχνει προκειμένου να αποφευχθεί αυτό που κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα συμβεί δηλαδή η πλήρης κατάρρευση της κινεζικής οικονομίας το 2020.

* Είναι γεγονός πλέον η νέα δανειακή σύμβαση ή διαφορετικά το νέο μνημόνιο. Ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα πιο σκληρά μέτρα τα οποία θα χαρακτηρίζουν την πορεία και εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας για τα επόμενα χρόνια;

- Σαφέστατα δεν θεωρώ λύση τα συνεχή μνημόνια στα οποία υποβάλλεται η Ελλάδα τα οποία ήδη από το πρώτο μνημόνιο έδειξαν ότι είναι αναποτελεσματικά ή για να το πούμε καλύτερα, καταστροφικά.

Θεωρώ ότι και το τρίτο μνημόνιο πάσχει από τις ιδεολογικές αγκυλώσεις των προηγουμένων που θα έλεγα ότι αγγίζουν τον θρησκευτικό οικονομικό φανατισμό.

Για παράδειγμα, η Γερμανία για μία ακόμη φορά απαγορεύει το κούρεμα του χρέους ενώ συζητά για επιμήκυνση με καλύτερους όρους εάν και εφόσον το «πρόγραμμα» τύχει θετικής αξιολόγησης. Δηλαδή ενώ ξέρουν ότι το πρόγραμμα είναι ανεφάρμοστο, αυτό που ουσιαστικά ζητούν είναι ο ασθενής να είναι στην εντατική για χρόνια και να απομυζούν τους πόρους του κατά συρροή.

Για το Ταμείο «Αξιοποίησης» Περιουσίας και το ένα μέρος που θα απευθυνθεί σε «επενδύσεις». Ως γνωστόν, λόγω της κρίσης τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας έχουν απολέσει την αξία τους άρα η πώλησή τους δεν θα αποφέρει τα αναμενόμενα. Ως εκ τούτου, η χώρα θα στερηθεί από τα περιουσιακά της στοιχεία χωρίς ιδιαίτερο όφελος. Φυσικά μένει και να δούμε το υπόλοιπο των 12,5 δισεκατομμυρίων αυτού που θα επενδυθεί και από ποιους, γιατί πολύ φοβάμαι ότι θα έχουμε για μία ακόμα φορά το φαινόμενο των κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών που τόσο κακό προκάλεσαν τις προηγούμενες δεκαετίες.

Εγκληματική θεωρώ και την αύξηση του ΦΠΑ. Ως γνωστόν οι έμμεσοι φόροι όπως είναι ο ΦΠΑ πλήττουν τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα κυρίως τα οποία έχουν ήδη ανεπανόρθωτα πληγεί από την κρίση. Είναι επίσης γνωστά δύο πράγματα ότι σε οικονομίες σε κρίση δεν αυξάνεις τη φορολογία και δεύτερο ότι η αύξηση της φορολογίας οδηγεί μαθηματικά στη φοροδιαφυγή. Συνεπώς δεν καταλαβαίνω τη χρησιμότητα του μέτρου αυτού. Για τον δε τουριστικό κλάδο θεωρώ ότι θα δεχθεί μεγάλο χτύπημα αποστερώντας την Ελλάδα από το μόνο παραγωγικό κλάδο που της έχει μείνει και ο οποίος της αποφέρει συνάλλαγμα.

Σχετικά με το εργασιακό η περαιτέρω ελαστικοποίηση των όρων εργασίας αλλά και η πτώση μισθών σαφέστατα και δεν βοήθησε τις εξαγωγές, ούτε την οικονομία γενικότερα. Η αγοραστική ζήτηση έχει καταποντισθεί και ενώ είναι γνωστόν ότι το εργασιακό κόστος αποτελεί μόνο μία μεταβλητή στην τιμή ενός προϊόντος προκειμένου αυτό να είναι ανταγωνιστικό, υπάρχουν και σημαντικότερες μεταβλητές όπως είναι η επωνυμία, η καινοτομία του κτλ. Συνεπώς μόνο με τη συμπίεση των μισθών δεν επιτυγχάνεται κάτι. Να προστεθεί ότι οι μισθοί στην Ελλάδα ούτως ή άλλως εδώ και πολλά χρόνια ήταν κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου κάτι όμως που δεν έκανε τη χώρα ανταγωνιστική.

* Μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη με τέτοια μέτρα;

- Φυσικά και όχι.

* Πιστεύετε ότι το ευρώ δεν θα αντέξει τελικά και θα υποστεί πλήγμα;

- Όπως έχω εξηγήσει και σε προηγούμενα άρθρα μου, ναι πιστεύω ότι το Ευρώ θα υποστεί πλήγμα. Το Ευρώ είναι ένα υφεσιακό νόμισμα, δηλαδή τρέφεται από την ύφεση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ολόκληρη η Ευρώπη μέσα σε επτά χρόνια έχει υποστεί τρεις υφέσεις.

Η Γερμανία που είναι επικεφαλής της Ευρωζώνης δεν θα μείνει αλώβητη γιατί ήδη η κινεζική ζήτηση έχει σταματήσει και λόγω της παγκόσμιας κατάστασης θα είναι δύσκολο να πωλήσει τον εξοπλισμό της σε άλλες χώρες. Από ό,τι φαίνεται οι χώρες της Ευρωζώνης θα παραμείνουν για πολλά χρόνια σε κατάσταση στασιμότητας με υψηλή ανεργία, χαμηλή ανάπτυξη και αποπληθωρισμό, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ίδιο το νόμισμα.

Αντίστοιχα, εάν δούμε τα μεγέθη της Μεγάλης Βρετανίας που δεν είναι στην Ευρωζώνη, σημείωσε ρυθμούς ανάπτυξης και το 2014 και αναμένεται να συνεχίσουν και για ολόκληρο το 2015. Η δε στερλίνα βρίσκεται ήδη στα 1,40 ευρώ και ξεπέρασε ήδη τις προβλέψεις που συζητούσαν άνοδό της πέραν των 1,30 ευρώ.

* Μπορεί αυτό να λειτουργήσει αναπτυξιακά;

- Το Ευρώ όπως ανέφερα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να λειτουργήσει αναπτυξιακά. Θα πρέπει όμως να τονίσω, λόγω του ότι δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στην Ελλάδα στο θέμα του νομίσματος ότι σημασία δεν έχει τόσο το νόμισμα όσο η οικονομική πολιτική που ακολουθείται.

*-Με ποιο τρόπο μπορεί να δοθεί μια αποτελεσματική λύση χρέους στην περίπτωση της χώρας μας;

- Μέσω ενός ουσιαστικού κουρέματος του χρέους και αναδιάρθρωση του υπολοίπου και φυσικά μέσω της ανάπτυξης.

Σύμφωνα με διεθνείς αναλύσεις η Ελλάδα μπορεί να επιστρέψει σε ονομαστική ανάπτυξη (πληθωρισμός + πραγματική ανάπτυξη) ύψους 2% (!) η οποία θα μπορέσει να σταθεροποιήσει το δανειακό της βάρος.

Σίγουρα εάν ακολουθηθούν μέτρα περαιτέρω λιτότητας δεν θα δούμε καμία ανάπτυξη. Από το 2009 μέχρι σήμερα υπήρξε σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της ύψους 25%, τα μέτρα λιτότητας που έχουν εφαρμοσθεί στην Ελλάδα δεν έχουν εφαρμοσθεί πουθενά στον κόσμο.

Χρειάζεται επίσης και αλλαγή πολιτικής από την ΕΚΤ γιατί είναι αυτή που προκάλεσε, με τις λάθος εκτιμήσεις της, την τραπεζική κρίση στην Ελλάδα που επηρέασε με αρνητικό τρόπο όλη την οικονομία. Εάν συνεχισθεί αυτή η κατάσταση, η Ελλάδα θα αναγκασθεί να φύγει από τη ζώνη του Ευρώ κάτι για το οποίο, παρά τα επικοινωνιακά λεγόμενα των Ευρωπαίων πολιτικών, δεν ξέρουμε τι περαιτέρω επιδράσεις θα έχει.

Επειδή το πρόβλημα είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικό, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με λογικό τρόπο σε συνεργασία με τους Έλληνες ομόλογούς τους, να αποκαλύψουν την αλήθεια στους φορολογούμενούς τους και να σταματήσουν την παράλογη τιμωρητική διάθεση που έχουν έναντι της Ελλάδας. Ο ελληνικός λαός έχει υποφέρει και υποφέρει τα μάλα από αυτή την κατάσταση και χρειάζεται να δοθεί ένα τέλος.

- See more at: http://www.eleftheria.gr/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/item/25964-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CE%BC%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7-%C2%AB%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CE%AD%CF%87%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CF%8C%CF%83%CE%BF-%CF%84%CE%BF-%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%8C%CF%83%CE%BF-%CE%B7-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%C2%BB.html#sthash.HbEBMbW6.dpuf