Οικονομικό Σπουδαστήρι

Οικονομικό Σπουδαστήρι
Γι'Αυτούς που Θέλουν Εξειδίκευση

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2016

Τάσος Χατζηαναστασίου – Κυρίαρχο στοιχείο των Ελλήνων η αντιστασιακή τους παράδοση

Προσκεκλημένος της Φωτεινής Μαστρογιάννη στη διαδικτυακή εκπομπή Take the money & run ήταν ο ιστορικός Τάσος Χατζηαναστασίου, συγγραφέας του βιβλίου «Αντάρτες και Καπετάνιοι. Η Εθνική Αντίσταση κατά της βουλγαρικής κατοχής της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης 1942-1944», Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε.

Ο κος Χατζηαναστασίου είναι ο πρώτος που ασχολήθηκε με το θέμα της Εθνικής Αντίστασης κατά της βουλγαρικής κατοχής στην περιοχή Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.



Σύμφωνα με τον κο Χατζηαναστασίου η αντίληψη ότι η ιστορία ερμηνεύεται από τον καθένα κατά το δοκούν αποτελεί μία μεταμοντέρνα αντίληψη, την οποία οι σοβαροί ιστορικοί καταδικάζουν και θεωρούν ότι πρέπει να απαλειφθεί από τον ακαδημαϊκό ιστορικό χώρο.

Η μάχη για την ιστορία είναι η πιο κρίσιμη στον χώρο της παιδείας διότι αυτή διαμορφώνει την ιστορική και εθνική συνείδηση της νέας γενιάς και η κάθε εξουσία θέλει να διαμορφώσει την επόμενη γενιά με βάση τις δικές της επιλογές και εξαρτήσεις.

Σε μία χώρα που τελεί υπό Επιτροπεία, που έχει μετατραπεί σε οικόπεδο και αποικία αντίστοιχη θα πρέπει να είναι και η ιδεολογία που θα περάσει μέσα από την εκπαίδευση.

Στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, οι προσεγγίσεις στην ιστορία ήταν πιο ισορροπημένες και πιο κοντά στη δημιουργία ενός πολίτη με δημοκρατική, πατριωτική συνείδηση και με αγωνιστικό ήθος.

Η τάση της εθνομηδενιστικής αντίληψης που ξεκίνησε από την κυβέρνηση Σημίτη ήταν κυρίαρχη στα Πανεπιστήμια. Ήταν η τάση της αποδόμησης του δικού μας ιστορικού και εθνικού αφηγήματος προκειμένου οι Έλληνες να αισθάνονται ότι δεν είναι τίποτα σπουδαίο και η κοινωνία να απολέσει τη συνεκτικότητα που θα της επέτρεπε να αντισταθεί. Γι’αυτό και η αμφισβήτηση της γενοκτονίας των Ποντίων και η κατάργηση της διδασκαλίας του Επιταφίου Λόγου του Περικλέως που συνέγραψε ο Θουκυδίδης.

Η στόχευση είναι ο αφοπλισμός της αντιστασιακής συνείδησης των Ελλήνων. Ο Νίκος Σβορώνος έχει αναδείξει ως κυρίαρχο στοιχείο του νεώτερου Ελληνισμού την αντιστασιακή παράδοση των Ελλήνων. Εάν αυτή αφαιρεθεί τότε είναι πιο εύκολη η αποδοχή της υποταγής. Δεν είναι σίγουρο πόσο τα αντιστασιακά και πατριωτικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων θα μπορέσουν να αντέξουν επί μακρόν σε μία τέτοια γενικευμένη επίθεση όταν και οι όροι διαβίωσης συνεχώς επιδεινώνονται.

Η νέα γενιά που επηρεάζεται από την ακροδεξιά πολιτική πέφτει από τα σύννεφα όταν μαθαίνει ότι τον Δεκέμβριο του 1967 η χούντα απέσυρε την Ελληνική μεραρχία από την Κύπρο, αφήνοντάς την ανυπεράσπιστη.

Οι σχολικές εορτές όπως είναι π.χ. η 28η Οκτωβρίου περνάνε πλέον το μήνυμα ότι πολεμήσαμε γενικά για την ειρήνη ή για να φιλοξενήσουμε πρόσφυγες μετά από δεκαετίες. Η 28η Οκτωβρίου ήταν η πρώτη αντιφασιστική νίκη και είμαστε υπερήφανοι που συμβάλλαμε στην πρώτη συμμαχική νίκη κατά του φασισμού. Το μήνυμα της αντίστασης είναι όμως αυτό που πρέπει να τονίζεται και όχι μιας χαζοχαρούμενης αντίληψης περί πασιφισμού. Η ειρήνη είναι φυσικά ένα ιδανικό αλλά όχι όταν υπάρχει καταπίεση και κατοχή, όχι όταν υπάρχει επιβουλή σε βάρος της εθνικής μας ακεραιότητας.

Η Ελλάδα εκείνη την περίοδο είχε τριπλή κατοχή: ιταλική, γερμανική και βουλγαρική. Η Ιταλία είχε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας αλλά μέχρι το 1943 που η Ιταλία συνθηκολογεί. Τις περιοχές υπό ιταλική κατοχή αναλαμβάνουν πλέον οι Γερμανοί με ακόμα μεγαλύτερη σκληρότητα απ' ό,τι νωρίτερα.

Δεν δίνεται η δέουσα σημασία στη βουλγαρική κατοχή γιατί αφορά ένα μικρό κομμάτι δηλαδή την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη που είναι όμως πολύ νευραλγικές περιοχές για τον Ελληνισμό.
Οι Βρετανοί για να απαγκιστρώσουν τη Βουλγαρία από τον Άξονα έκαναν μία κρούση προσφέροντας έξοδο προς την Καβάλα στους Βούλγαρους για να τους δελεάσουν. Πολιτική ευτυχώς που εγκαταλείφθηκε αλλά όχι γιατί οι Άγγλοι  σκέφτηκαν ωριμότερα αλλά γιατί ήδη η ΕΣΣΔ είχε επιβάλλει την επιρροή της στη Βουλγαρία οπότε δεν ετίθετο θέμα αμφισβήτησης από τη Βρετανία.

Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη είναι μία περιοχή σημαντική για την εθνική κυριαρχία της χώρας αλλά και για την οικονομία.Η παραγωγή καπνού που τη δεκαετία του 1930 ήταν το σημαντικότερο αγροτικό προϊόν προς εξαγωγή βρισκόταν κατά κύριο λόγο στην περιοχή αυτή. Τα τοπικά καπνά ήταν εξαιρετικά και αποτελούσαν μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών μας. Χαρακτηριστικό είναι και το ότι το 60% της παραγωγής βουτύρου της χώρας παραγόταν εκεί.

Οι Βούλγαροι δεν ήρθαν απλώς να κάνουν κατοχή μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος αλλά ήρθαν για να μείνουν, να εκδιώξουν τον ελληνικό πληθυσμό που είχε αυξηθεί τα προηγούμενα είκοσι χρόνια λόγω της έλευσης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την αντίστοιχη αποχώρηση των μουσουλμανικών πληθυσμών από την Ανατολική Μακεδονία (όχι από τη Θράκη) και να ενσωματώσουν την περιοχή στο βουλγαρικό κράτος.

Ο εκβουλγαρισμός της περιοχής αφορούσε τη διοίκηση, την αστυνομία ακόμα και την εκκλησία – Έλληνας παπάς δεν έμεινε. Ακόμα και οι κατάλογοι του Αρχαιολογικού Μουσείου είχαν μεταφρασθεί στα βουλγαρικά. Επρόκειτο περί πολιτισμικής γενοκτονίας, πέραν των εκτελέσεων, των διωγμών, του ελέγχου της οικονομίας με αποικιοκρατικούς όρους. Σε μία ελληνική επιχείρηση έμπαινε υποχρεωτικά βούλγαρος συνέταιρος, ο οποίος φυσικά δεν έβαζε τα χρήματα είχε όμως μερίδιο στα κέρδη.  Σε κάποιες περιπτώσεις, οι Βούλγαροι άλλαξαν και τα ονόματα στους τάφους δηλαδή κάποιον π.χ. Αθανασίου τον έκαναν Αθανασώφ!

Η παραχώρηση της κατοχής από τους Γερμανούς στους Βούλγαρους δεν έχει προηγούμενο. Οι Γερμανοί παραχώρησαν την κατεχόμενη περιοχή σε άλλο κράτος το οποίο δεν ήταν καν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ελλάδα! Η Βουλγαρία δεν είχε κηρύξει τον πόλεμο στην Ελλάδα, αργότερα η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο στη Βουλγαρία.

Οι Γερμανοί ήθελαν να κάνουν οικονομία σε «γερμανικό αίμα» για να πολεμήσουν στα μέτωπα της Αφρικής και κυρίως της ΕΣΣΔ.  Παραχώρηση την περιοχή με τη συμφωνία τήρησης ησυχίας, τάξης και ασφάλειας στον βουλγαρικό στρατό ο οποίος διακαώς ήθελε να κατέχει τις περιοχές αυτές και μάλιστα τον Ιούλιο του 1943, η Γερμανία δίνει τη δυνατότητα εισόδου στα βουλγαρικά στρατεύματα και στην Κεντρική Μακεδονία πέραν του Στρυμόνα.

Εάν το δούμε αυστηρά εθνολογικά υπάρχει μία σλαβόφωνη ζώνη βόρεια της Δράμας και πέραν αυτής υπάρχουν ισχυρές ελληνικές εγκαταστάσεις όπως το Μελένικο, η Φιλιππούπολη κτλ. που βρέθηκαν πέραν του ελληνικού κράτους. Η ζώνη αυτή είναι αγροτικών πληθυσμών ρευστής συνείδησης και επέτρεπε στη Βουλγαρία με βάση την αντικειμενική θεωρία περί έθνους, που είναι γερμανικής προέλευσης και η οποία υποστηρίζει ότι π.χ. όποιος μιλά βουλγαρικά είναι βούλγαρος, να διεκδικήσει αυτές τις περιοχές. Γι’αυτό είχαμε τους κομιτατζήδες, τα οργανωμένα αυτά ένοπλα σώματα, προκειμένου να αποσπάσουν τους ελληνικούς αυτούς πληθυσμούς από την επιρροή του ελληνικού Πατριαρχείου και να τους ενσωματώσουν στη βουλγαρική Εξαρχεία που ήταν το κέντρο της εθνικής βουλγαρικής αναγέννησης.

Νωρίτερα οι περιοχές αυτές είχαν γνωρίσει άλλες δύο σκληρότατες βουλγαρικές κατοχές. Η μία ήταν το 1912-13 όπου η Βουλγαρία απελευθερώνει από τους Οθωμανούς τη Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία αλλά με το Β’ Βαλκανικό πόλεμο, ο ελληνικός στρατός φτάνει μέχρι τα όρια της Θράκης. Η Δυτική (ελληνική) Θράκη παραμένει μέχρι το 1919 υπό βουλγαρικό έλεγχο.

Το 1916-18 η Βουλγαρία είναι πάλι με τους Γερμανούς αλλά και με τους Τούρκους και καταλαμβάνει πάλι ελέω Γερμανών τις περιοχές αυτές. Το Παλάτι έβαλε το χέρι του επιτρέποντας την είσοδο γερμανοβουλγαρικών στρατευμάτων στην Ανατολική Μακεδονία. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ήθελε να κρατήσει στάση ουδετερότητας, φιλογερμανός ο ίδιος αλλά αντιλαμβανόμενος τις εξαρτήσεις της Ελλάδας έναντι της Αντάντ, δεν προχώρησε στο να συμμαχήσει με εχθρούς της Ελλάδας όπως ήταν η Βουλγαρία και η Τουρκία. Ας θυμηθούμε ότι και ο Βενιζέλος είχε επιτρέψει κι αυτός σε δυνάμεις της Αντάντ να εισέλθουν στο ελληνικό έδαφος στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία. Επομένως έχουμε την εξισορρόπηση αυτής της κατάστασης σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού.

Το 1916-18 είχαμε φαινόμενα γενοκτονίας του ελληνικού πληθυσμού στην Ανατολική Μακεδονία. Το 1922 είχαμε την έλευση των προσφύγων που εγκαθίστανται στις περιοχές αυτές και πλέον ο ελληνικός πληθυσμός είναι η συντριπτική πλειοψηφία. Το 1941, οι Βούλγαροι συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να διώξουν όλο αυτό τον πληθυσμό (περίπου 600.000) καταφέρνουν όμως να εκδιώξουν 250.000 Έλληνες. Μόνο οι Γερμανοί έβαλαν τον Σεπτέμβριο του 1941, φραγμό στους Βούλγαρους γιατί δεν μπορούσαν να σιτίζουν τους πρόσφυγες.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 έχουν την εξέγερση της Δράμας και των χωριών και στη συνέχεια μαζικές εκτελέσεις, οπότε έχουμε πάλι αθρόα ρεύματα  πανικόβλητων Ελλήνων που προσπαθούν να περάσουν τον Στρυμόνα και να διαφύγουν στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, παρόλα αυτά το σχέδιο εκδίωξης του πληθυσμού και εποικισμού αποτυγχάνει.

Στον ένοπλο αγώνα υπήρχαν δύο αντιστασιακές οργανώσεις: ο ΕΑΜ- ΕΛΑΣ και των εθνικιστών ανταρτών υπό τον Αντών Τσαούς (Αντώνης Φωστερίδης) που ηγείτο κυρίως των οπλαρχηγών των τουρκόφωνων ποντίων. Αυτοί είναι πρόσφυγες από τον Δυτικό Πόντο, είχαν πολεμήσει σε αντάρτικο τους Τούρκους ήταν πολύ σκληροτράχηλοι και ικανότατοι πολεμιστές οι οποίοι είχαν μία αρνητική προδιάθεση απέναντι στον κομμουνισμό και κατ’επέκταση στον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.Η αντικομουνιστική τους θέση οφείλονταν στην ήττα του ποντιακού αντάρτικού την οποία αποδίδουν στη στροφή του νέου καθεστώτος της ΕΣΣΔ (Λένιν) υπέρ του Κεμάλ.

Η κύρια προσφορά όχι μόνο της ένοπλης αλλά κυρίως της παθητικής αντίστασης ήταν η επιμονή παραμονής στην περιοχή και η απόκρουση αντίστοιχα του εποικισμού. Εάν οι περιοχές αυτές είχαν αλλοιωθεί, θα μπορούσαν να είναι και διεκδικήσιμες.

Όσον αφορά τους Πομάκους, αυτοί αντιμετωπίστηκαν ως βουλγαρομωαμεθανοί επειδή η γλώσσα τους έχει πολλά σλαβικά στοιχεία. Η ελληνική ερμηνεία που βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα, υποστηρίζει ότι είναι ένα αρχαίο θρακικό φύλο που οι Οθωμανοί εξισλάμησαν με το ζόρι γιατί ήταν σε νευραλγική θέση γι’αυτούς. Οι Πομάκοι υιοθέτησαν τη βουλγαρική γλώσσα όταν οι Σλάβοι ήρθαν στην περιοχή.

Τα μέτρα όμως καταπίεσης των Βουλγάρων αφορούσαν όλους και μουσουλμάνους και χριστιανούς.
Μετά το 1964-65 η Βουλγαρία συνειδητοποιεί ότι πρέπει να έχει καλές σχέσεις με την Ελλάδα και τη δεκαετία του 1980 δημιουργήθηκε ο περίφημος άξονας Αθήνας – Σόφιας και έκτοτε οι σχέσεις παραμένουν φιλικές.

Οι Έλληνες δεν μνησικακούμε, συγχωρούμε αλλά δεν ξεχνάμε. Κρατάμε ακόμα ένα στοιχείο γενναιοδωρίας.


Την εκπομπή μπορείτε να παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:


Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016

Υποταγή ή Αλλαγή; Το ερώτημα των Ελλήνων

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Παρατηρώντας την ελληνική κοινωνία διαπιστώνουμε ότι έχει πλήρως υποταχθεί σε μία αδιέξοδη κατάσταση και δεν αναζητά πλέον την οποιαδήποτε αλλαγή.

Πολλοί διερωτώνται για το ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της αδράνειας.  Πιθανόν κάποιες απαντήσεις να βρίσκονται στο εξαιρετικό βιβλίο του Eric Hoffer  «The True Believer».Ο Eric Hoffer αναφέρει ότι για τη δημιουργία οποιουδήποτε μαζικού κινήματος αλλαγής είναι απαραίτητο να υπάρχει ενθουσιασμός και ορίζει ως σημαντικό παράγοντα αλλαγής την αφύπνιση του κόσμου.



Ιδιαίτερα σημαντική είναι η επισήμανσή του ότι στις μέρες μας τα μαζικά κινήματα είναι είτε επαναστατικά είτε εθνικιστικά είτε και τα δύο.

Ακόμα όμως πιο σημαντική είναι η παρακάτω επισήμανσή του, η οποία θα ξενίσει πιθανότατα μερικούς. Ο Hoffer υποστηρίζει ότι τόσο η Γαλλική όσο και η Ρωσική Επανάσταση μετατράπηκαν σε εθνικιστικά κινήματα κάτι που αποδεικνύει ότι στη σύγχρονη εποχή ο εθνικισμός αποτελεί μία διαρκή πηγή ενθουσιασμού και ότι η εθνικιστική θέρμη πρέπει να αξιοποιηθεί προκειμένου οι δραστικές αλλαγές που ξεκίνησαν από  επαναστατικό ενθουσιασμό να πραγματοποιηθούν και να ολοκληρωθούν.

Ο Hoffer συνεχίζει να μας εκπλήσσει αναφέροντας ότι η αποτυχία αλλαγής της οικονομίας από το Εργατικό Κόμμα στη Βρετανία οφείλονταν στο γεγονός ότι δεν υπήρχε το αίσθημα της ελπίδας και της έξαρσης και φυσικά ούτε του επαναστατικού ενθουσιασμού και ότι πιθανόν μία ήπια μορφή σωβινισμού να βοηθούσε. Ισχυρίζεται ότι ο εκμοντερνισμός της Ιαπωνίας, της Τουρκίας (με τον κεμαλισμό) κτλ. οφείλονταν στον εθνικισμό.

Ο Hoffer θεωρεί ότι η δυσαρέσκεια από μόνη της δεν μπορεί να είναι φορέας αλλαγής. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν πολλοί δηλαδή ότι η εξαθλίωση και η αβεβαιότητα στη ζωή του ανθρώπου που συνδέεται με αυτή μπορεί να αποτελέσουν παράγοντα αλλαγής, ο Hoffer υποστηρίζει ότι όταν τα άτομα αισθάνονται ότι η ζωή τους είναι αβέβαιη τείνουν να προσκολλώνται σε αυτό που τους είναι οικείο και δημιουργώντας μία σταθερή ρουτίνα έχουν την ψευδαίσθηση ότι δαμάζουν το απρόβλεπτο γιατί φοβούνται την αλλαγή.  Ακόμα και οι εξαθλιωμένοι εμφανίζουν συντηρητισμό ο οποίος μπορεί να είναι τόσο μεγάλος όσο αυτός των προνομιούχων και με το συντηρητισμό και των δύο να συνεχίζεται η κοινωνική τάξη όπως έχει διαμορφωθεί και έτσι να μην επιτυγχάνεται καμία αλλαγή.

Αυτοί που επιζητούν τη μεγάλη αλλαγή πιστεύουν τυφλά σε κάτι είτε αυτό είναι μία ιδεολογία (οι μπολσεβίκοι πίστευαν στον μαρξισμό) είτε σε έναν αλάνθαστο ηγέτη και μία νέα τεχνική (οι Ναζί που πίστευαν στον Χίτλερ και στις νέες τεχνικές του blitzkrieg και της προπαγάνδας).

Εκείνοι, κατά τον Hoffer, που θα μεταμορφώσουν ένα έθνος δεν μπορούν να το κάνουν καλλιεργώντας τη δυσαρέσκεια ή επιδεικνύοντας τη λογική των επιθυμητών αλλαγών ή εξαναγκάζοντας τους ανθρώπους σε ένα νέο τρόπο ζωής (άραγε μήπως  αυτοί οι τρεις λόγοι είναι αυτοί που ακολουθούνται από  κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενους στην Ελλάδα του σήμερα;). Αντίθετα αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να δημιουργήσουν στον κόσμο ελπίδα, οποιουδήποτε τύπου ελπίδα αρκεί να είναι ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.


Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2016

Το σύνδρομο του Μεσσία

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα έχει δημιουργήσει σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού την προσδοκία για τον ερχομό ενός ηγέτη/ηγέτιδος με μεσσιανικά χαρακτηριστικά, δηλαδή με άλλα λόγια προσδοκά τον σωτήρα Μεσσία. Από την άλλη, πλήθος επώνυμων και λιγότερο επώνυμων προσπαθεί να διαδραματίσει αυτό τον ρόλο, υποσχόμενο λύσεις για το πρόβλημα της οικονομικής κρίσης, και όχι μόνο, της χώρας. Μία τέτοια κατάσταση μπορεί να αποβεί εκρηκτική. Οι λόγοι εξηγούνται παρακάτω.


Σύμφωνα με την ψυχολογία, το υπερδιογκωμένο Εγώ και η υπερβολική πίστη για τις ικανότητες τους χωρίς όμως να η πίστη αυτή να συνοδεύεται και από τα αντίστοιχα εχέγγυα (σπουδές, εξειδικευμένη επαγγελματική εμπειρία κτλ.) μπορεί να οδηγήσει κάποιους στο να πιστέψουν  ότι μπορούν να είναι οι εθνοσωτήρες. Πάντα σύμφωνα με τις αντίστοιχες ψυχολογικές θεωρίες, οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να είναι επικίνδυνοι γιατί έτσι αποκρύπτουν την έλλειψη αυτοπεποίθησης, τον υποβόσκοντα αυταρχισμό τους και μία συμπεριφορά που μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε παραβατική. Δεν είναι τυχαίο που ο Χίτλερ θεωρείται ότι υπέφερε από αυτό το σύνδρομο αλλά και πολλοί τρομοκράτες.

Οι Μεσσίες – Σωτήρες προέρχονται συνήθως από οικογένειες στις οποίες οι γονείς τους παίνευαν συχνά  χωρίς όμως αυτό να ανταποκρίνεται σε πραγματικές πράξεις. Σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς ήταν χειριστικοί και έτσι ο υποτιθέμενος Μεσσίας – Σωτήρας να έμαθε την τέχνη της χειραγώγησης από τους ίδιους τους γονείς.

Τα ενδιαφέροντα αυτά συμπεράσματα των ψυχολόγων μας οδηγούν όλους εμάς, που δεν είμαστε ψυχολόγοι, να σκεφθούμε σε ποιο βαθμό η ελληνική κοινωνία δημιουργεί κακομαθημένα παιδιά και πως οι γονείς μπορεί να είναι χειριστικοί με τη χρήση έμμεσων και πλάγιων συμπεριφορών (για να μην πληγωθεί το παιδί) και ως εκ τούτου, αυτό να αποτελεί και τον λόγο του πλήθους των εθνοσωτήρων που βλέπουμε στις μέρες μας.

Ενδιαφέρον είναι να δει κάποιος και το τι επιζητά ο κόσμος από τους σωτήρες –Μεσσίες. Η αντίστοιχη ψυχολογική θεωρία υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που αναζητούν τον Σωτήρα αισθάνονται αδύναμοι, ένοχοι (μην ξεχνάμε τη συλλογική ενοχή του «μαζί τα φάγαμε» ), αβοήθητοι, ντροπιασμένοι (οι παρίες της Ευρώπης), αναξιοπρεπείς ( τεμπέληδες, διεφθαρμένοι) καταπιεσμένοι και απομονωμένοι. Δεν πιστεύουν στις ικανότητές τους, δεν έχουν αυτοεκτίμηση και δεν διακρίνονται από λογική σκέψη διαφορετικά δεν θα πίστευαν τον οποιοδήποτε τους υπόσχονταν σωτηρία. Αρκετοί δε άνθρωποι φθάνουν στο σημείο τυφλής πίστης στον Σωτήρα που μπορεί να φτάσει μέχρι τον φανατισμό. Οι άνθρωποι αυτοί αναζητούν να πιστέψουν σε κάποιον, να πιστέψουν σε κάποιον ήρωα χωρίς όμως να έχουν διασαφηνίσει τι είναι γι’αυτούς ένας ήρωας και ποια ακριβώς είναι τα χαρακτηριστικά του. Ως συνέπεια λοιπόν της αδυναμίας τους και όλων των χαρακτηριστικών που αναφέρθηκαν προηγουμένως προσκολλώνται στην οποιαδήποτε δυνατή προσωπικότητα εμφανίζεται μπροστά τους, η οποία κάλλιστα μπορεί να τους χειραγωγήσει (εάν αυτή πάσχει από το σύνδρομο του Μεσσία) λέγοντάς τους αυτά που αυτοί θέλουν να ακούσουν και η οποία μπορεί να αναλάβει την ευθύνη της σωτηρίας τους.

Είναι προφανές λοιπόν ότι αυτή η σύνθεση από ψευδομεσσίες και οπαδούς μπορεί να οδηγήσει σε ένα εκρηκτικό μίγμα και να προκαλέσει φανατισμό και στη συνέχεια τον απόλυτο ολοκληρωτισμό.

Η λύση σε τέτοιες περιπτώσεις που εμπλέκει έναν ολόκληρο λαό δεν είναι εύκολη. Σίγουρα χρειάζεται ανάκτηση της αξιοπρέπειας η οποία μπορεί να προέλθει μέσα από την ιστορική γνώση και την ευρύτερη παιδεία που συστηματικά καταρρακώνεται σε αυτή τη χώρα. Η πρόταση λοιπόν είναι (γιατί έχει γίνει της μόδας να ζητάμε να μας δίνουν προτάσεις για τα αυτονόητα και μάλιστα υπό μορφή ρετσέτας για να μην απασχολούμε ιδιαίτερα τον εγκέφαλό μας)  η αναζήτηση της πραγματικής γνώσης μέσω της παιδείας. Κλείνουμε την τηλεόραση, διαβάζουμε/μελετάμε την ιστορία μας, συζητάμε και βρισκόμαστε με φίλους όπου ανταλλάσσουμε απόψεις. Εάν δεν το κάνουμε θα συνεχίσουμε να είμαστε έρμαιο των καταστάσεων και θύματα σωτήρων πάσης φύσεως.




Ενδεικτική βιβλιογραφία







Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2016

Νίκος Καρατσόρης - Η Τράπεζα της Ελλάδας είναι ένας θεσμός ρεντίκολο


Προσκεκλημένος της Φωτεινής Μαστρογιάννη στην εκπομπή Take the money & run ήταν ο κος Νίκος Καρατσόρης, σύμβουλος, ειδικός στο νομισματικό σύστημα.

Ο κος Καρατσόρης αναφέρθηκε αρχικά στη Deutsche Bank και θεωρεί ότι είναι απίθανη η κατάρρευσή της. Ο λόγος είναι ότι αυτοί που συνεργάζονται με τη Deutsche Bank είναι οι μεγαλύτερες συστημικές τράπεζες του κόσμου και η κατάρρευσή της ισοδυναμεί ουσιαστικά με την κατάρρευση του συστήματος.Το ερώτημα όμως που τίθεται, σύμφωνα με τον κο Καρατσόρη, είναι εάν είναι επιθυμητή η διάσωση των τραπεζών με χρήματα των φορολογουμένων.



Τα 40-50 τρις Ευρώ παραγώγων της DB, τα οποία είναι 20 φορές το ΑΕΠ της Γερμανίας, ανήκουν στο σύνολο των 500 τρις που είναι τα παράγωγα σε παγκόσμια κλίμακα. Οι υποκείμενες αξίες των παραγώγων είναι περίπου στα 25 τρις παγκοσμίως και ο πιστωτικός κίνδυνος ανέρχεται στα 2,5 τρις παγκοσμίως.Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στους τραπεζικούς ισολογισμούς τους οποίους ούτε και οι πιο εξειδικευμένοι μπορούν να κατανοήσουν.

Η DB έχει έναν ισολογισμό 1,8 τρις Ευρώ που αντιστοιχεί στο 60% του ΑΕΠ της Γερμανίας, όμως τα μεγέθη με βάση τα οποία υπολογίζεται η κεφαλαιακή επάρκεια κτλ. είναι 400 δις και πάνω σε αυτό το νούμερο υπολογίζεται εάν η τράπεζα έχει πρόβλημα ή όχι.

Το 1ο Μνημόνιο της Ελλάδας αφορούσε τη διάσωση των γαλλικών τραπεζών και όχι των γερμανικών. Η DB στον ισολογισμό της του 2011 δημοσιεύει έκθεση στον ελληνικό κίνδυνο ύψους 1,6 δις. Το 1ο Μνημόνιο αφορούσε την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος σε όλη την ΕΕ αλλά και του ίδιου του Ευρώ.

Υπάρχουν δρόμοι ανάπτυξης που περνούν και από τον ιδιωτικό και από τον δημόσιο τομέα. Η Γερμανία έχει δημόσιες αναπτυξιακές τράπεζες και πάνω από 1000 συνεταιριστικές τράπεζες. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν έχει τέτοιες τράπεζες. Στη Γερμανία υπάρχει συνεταιριστική τράπεζα όπου τα Ίδια Κεφάλαια ανέρχονται μόνο σε 300 χιλιάδες Ευρώ. Αντίστοιχα, στην Ελλάδα για να στηθεί μία συνεταιριστική τράπεζα σε επίπεδο νομού τα Ίδια Κεφάλαια πρέπει να είναι 6 εκατομμύρια Ευρώ, σε επίπεδο περιφέρειας 10 εκατομμύρια Ευρώ και σε πανελλαδικό επίπεδο 18 εκατομμύρια Ευρώ.

Στην Ελλάδα, ο Κωστόπουλος το 2000 είχε πει ότι χωράνε 2,5 τράπεζες. Το 2006 σε μία συζήτηση στη Βουλή στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, ο τότε διοικητής της ΤτΕ Γκαργκάνας με αφορμή ένα νομοσχέδιο που αφορούσε το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο των τραπεζών ανέφερε ότι οι μεγάλες τράπεζες θα είναι προετοιμασμένες είπε όμως ότι δεν ήξερε εάν θα ίσχυε το ίδιο για τις μικρές.

Από το 2010 και μετά, με την υπογραφή του Μνημονίου, με νόμο το 2011 καταργήθηκαν οι διατάξεις που αναφέρονταν στο συγκεντρωτισμό των τραπεζών. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι το δεύτερο πιο συγκεντρωμένο τραπεζικό σύστημα στην Ευρώπη ενώ υπάρχουν κανονισμοί στην ΕΕ όπου όταν υπάρχει συγκεντρωτισμός από ένα βαθμό και πάνω θα πρέπει να υπάρχει παρέμβαση για να ανακοπεί η συγκέντρωση. Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ αυτό το βαθμό.

Ο υποτιθέμενος σκοπός ήταν η διατήρηση της ευστάθειας του τραπεζικού συστήματος με αντικειμενικό σκοπό τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Όλα αυτά έχουν διαψευσθεί. Πριν από 2 μήνες ο Στουρνάρας μας είπε ότι μέχρι το 2018 οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να βοηθήσουν την οικονομία. Τότε γιατί συγκεντρώθηκε ο τραπεζικός κλάδος;

Είναι αδύνατον να υπάρξουν αναπτυξιακές διέξοδοι χωρίς την ύπαρξη ενός ισχυρού τραπεζικού συστήματος.

Το τραπεζικό σύστημα μοχλεύει τα κεφάλαιά του, υπάρχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο των τραπεζών που είναι το μόνο που βάζει φρένο στην επέκταση των πιστώσεων.
Τα μετρητά στα ταμεία των τραπεζών από τη μέρα που μπήκαμε στο Ευρώ μέχρι σήμερα είναι στο 1,16% κατά μέσο όρο δηλαδή για κάθε 100 Ευρώ οι τράπεζες έχουν καθημερινά στα ταμεία τους το 1,16%.

Στην κορυφή των αιτιών της δημιουργίας της κρίση είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργείται το χρήμα.Ο τραπεζικός κλάδος δημιουργεί πάνω από το 90-95% του χρήματος παγκοσμίως. Το νόμισμα είναι ιδιωτικό. Παλαιότερα οι καταθέσεις μετατρέπονταν σε χρυσό, σήμερα μετατρέπονται σε χαρτονόμισμα. Αυτή τη στιγμή οι τράπεζες μοχλεύουν ισολογισμούς και κατευθύνουν τα χρήματα σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα και όχι στην πραγματική οικονομία.

Μετά την κατάρρευση του κανόνα του χρυσού, το 1987 στον πρώτο κανόνα κεφαλαιακής επάρκειας ορίζονταν ότι για κάθε 100 Ευρώ δανείων, η τράπεζα θα έπρεπε να έχει 8 Ευρώ κεφάλαια. Αυτό το διάστημα σημειώνεται και ένα μεγάλο χρηματιστηριακό κραχ. Το 1996 γίνεται μία μικρή αναθεώρηση των κανόνων της κεφαλαιακής επάρκειας και εισάγεται η έννοια του κινδύνου της αγοράς. «Όλως τυχαίως» το ίδιο διάστημα ξεσπούν η ρωσική και η ασιατική κρίση.

Το 1999 ξεκινά η συζήτηση για την αναθεώρηση της Βασιλείας Ι. Το 2002, το Ecofin ζητά επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει μία μελέτη για τις μακροοικονομικές επιπτώσεις από το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Το 2004 εκδόθηκε η οδηγία για τη Βασιλεία ΙΙ. Η Price Waterhouse Coopers, που ανέλαβε την εκπόνηση της μελέτης, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι προτιμότερο να πάμε σε μία ύφεση παρά σε μία καταστροφή αργότερα.

Το νέο πλαίσιο θα οδηγούσε το τραπεζικό σύστημα σε απομόχλευση δηλαδή σε μείωση των ισολογισμών. Τα 510 δις Ευρώ σωρευτικούς ισολογισμούς που είχαν οι ελληνικές τράπεζες το 2009 τώρα ανέρχονται σε 390 δις.Το 2006 ψηφίστηκε το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙ και από το ελληνικό κοινοβούλιο ενώ στις ΗΠΑ δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Η κρίση ξεκίνησε το 2007 στις ΗΠΑ και το 2010 έρχεται μία νέα αναθεώρηση, η Βασιλεία ΙΙΙ, η οποία έχει ορίζοντα εφαρμογής την 1/1/2019. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει περίπτωση να βγούμε από την κρίση πριν από το 2019. Έρχεται η νέα αναθεώρηση των κανόνων το 2010 όπου εκεί πλέον έχει τεκμηριωθεί ότι η εφαρμογή ακόμα πιο αυστηρών κανόνων, οι οποίοι είναι δικαίως πιο αυστηροί, λειτούργησε προκυκλικά δηλαδή ήρθε να εντείνει την κρίση, τόσο το βάθος της όσο και τη διάρκειά της.

Η αιτία της κρίσης παγκόσμια είναι το ρυθμιστικό πλαίσιο των τραπεζών το οποίο από τη μία πλευρά έρχεται να συγκρατήσει τις φούσκες βάζοντας κανόνες και από την άλλη δεν υπάρχει κανένας άλλος περιορισμός στις τράπεζες στο να δημιουργήσουν χρήμα πλην των κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας.

Σε αυτό όμως το νομισματικό σύστημα, η απομόχλευση των τραπεζικών ισολογισμών δημιουργεί ύφεση. Το πρόβλημα της Ελλάδας όπως και άλλων χωρών είναι η πίεση των κόκκινων δανείων. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να βρουν μία διαχειριστική λύση έτσι ώστε να αφαιρέσουν το βάρος των κόκκινων δανείων από τους τραπεζικούς ισολογισμούς.

Εάν δεν αυξηθεί το χρέος, δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη. Αλλά για να αυξηθεί το χρέος θα πρέπει να υπάρχουν αξιόπιστοι δανειολήπτες. Αξιόπιστοι δανειολήπτες σε μία χώρα με 120 δισεκατομμύρια Ευρώ κόκκινα δάνεια δεν μπορεί να υπάρχουν. Είναι η εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών που ενέτεινε την κρίση.

Στην ΕΕ γνώριζαν ότι η πορεία προς μία νομισματική ένωση δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς την ύπαρξη αντικυκλικών μηχανισμών. Έχουν αφαιρέσει από τα κράτη τη συναλλαγματική πολιτική, τη νομισματική πολιτική, τη δυνατότητα διαμόρφωσης των επιτοκίων και μάλιστα σε ασύμμετρες συνθήκες και όλα αυτά χωρίς την ύπαρξη δημοσιονομικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναγίνει πουθενά.

Οι αναπτυξιακές τράπεζες, που είναι μία λύση, εξαιρούνται από τους κανόνες της κεφαλαιακής επάρκειας και από την εποπτεία του επόπτη. Έχουν τη δυνατότητα να μοχλεύσουν τους ισολογισμούς τους χωρίς δανειοδότηση και να διοχετεύσουν πόρους στην πραγματική οικονομία εντός ΕΕ  και με θεσμική κατοχύρωση.

Στην Ελλάδα υπάρχει η δυνατότητα κεφαλαιοποίησης μίας αναπτυξιακής τράπεζας αλλά η δυνατότητα αυτή απεμπολήθηκε. Με την πρώτη αξιολόγηση του πρώτου προγράμματος πήγαν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το έσπασαν στα δύο, υποχρέωσαν το εμπορικό κομμάτι να συμμορφωθεί με τους κανόνες της κεφαλαιακής επάρκειας ενώ έχει εξαίρεση και τα αποθεματικά του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων τα πήραν για να τα βάλουν στην αύξηση κεφαλαίου της ΑΤΕ. Έβαλαν 600 εκατομμύρια στην ΑΤΕ και την πήρε η Πειραιώς με 95 εκατομμύρια και στη συνέχεια διασπάστηκε. Αυτά είναι εγκλήματα!

Η ΤτΕ είναι θεσμός ρεντίκολο. Δεν έχει προστατεύσει καθόλου τα συμφέροντα της χώρας. Έφτασε το ελληνικό κράτος να εγγυηθεί 233 δισεκατομμύρια Ευρώ στις ελληνικές τράπεζες για να μπορούν να αντλούν ρευστότητα μέσω της ΕΚΤ και σήμερα λέμε ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει φερεγγυότητα!!!

Ο Προβόπουλος το 2012 μας έλεγε, με το τότε σχέδιο συγχώνευσης της ΕΤΕ – Eurobank ότι θα καταλήξουμε σε τρεις τράπεζες και ότι το τραπεζικό σύστημα θα είναι πολύ ισχυρό και θα βοηθήσει την οικονομία. Ένα χρόνο μετά μας έλεγε να μην περιμένουμε τίποτα μέχρι το 2018. Μα πώς να περιμένουμε όταν με την ύφεση βυθίζεις τον κόσμο στην ανεργία, μειώνεις τα εισοδήματα, εκτοξεύεις τα κόκκινα δάνεια, δημιουργείς πρόβλημα στους τραπεζικούς ισολογισμούς και λες σήμερα ότι θα λύσεις το πρόβλημα των κόκκινων δανείων;

Το εάν ανέβουν ή μειωθούν οι φόροι είναι θέμα ιδεολογίας το ίδιο ισχύει με τους μισθούς και συντάξεις. Δεν είναι αδιάφορο αλλά είναι υποδεέστερο της επίλυσης του προβλήματος των κόκκινων δανείων, είναι υποδεέστερο της δημιουργίας του υπερταμείου και της διασφάλισης ενός αντικυκλικού μηχανισμού.

Στο 70% των προγραμμάτων του ΔΝΤ υπάρχουν τρεις μεταβλητές: αύξηση των φόρων, ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και απελευθέρωση αγορών προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίου. Όπου έχουν εφαρμοσθεί τα προγράμματα αυτά υπήρξε και μία παράμετρος που ήταν η υποτίμηση του νομίσματος. Εμείς τα κάναμε όλα αυτά, νόμισμα δεν έχουμε να υποτιμήσουμε και ζητάμε σε ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο έχει 120 δισεκατομμύρια Ευρώ κόκκινα δάνεια, με καταθέσεις σήμερα 120 δισεκατομμύρια σε ένα ΑΕΠ που δεν ανέρχεται ούτε σε 180 δις να βρούμε αναπτυξιακή λύση.

Τον παραγωγικό ιστό της χώρας κατέστρεψε η υποκατάσταση της παραγωγής από τις εισαγωγές. Ποιος διοχέτευσε κεφάλαια στην κατανάλωση; Ακόμα και τα ΕΣΠΑ, πακέτα Ντελόρ και Σαντέρ που διοχετεύτηκαν; Το σωρευτικό έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο από το 1994 μέχρι το 2008 ανέρχονταν στα 250 δις. Πού τα βρήκαμε αυτά τα λεφτά;

Υπάρχουν ριζοσπαστικές λύσεις για το ελληνικό πρόβλημα με άμεσα αποτελέσματα. Έχουμε πλουτοπαραγωγικούς πόρους που πρέπει να μετασχηματίσουμε σε παραγωγικό κεφάλαιο. Αυτό που μας λείπει είναι το χαρτονόμισμα.Το πρόγραμμα που ακολουθείται δεν πρόκειται να μας βγάλει από την κρίση γιατί έχει μόνο μέτρα υφεσιακού χαρακτήρα.

Κλείνοντας ο κος Καρατσόρης ανέφερε ότι υπάρχουν ριζοσπαστικές λύσεις οι οποίες όμως απαιτούν μία πιο πατριωτική προσέγγιση ακόμα και εάν αυτό οδηγήσει σε κάποιου είδους ρήξη με την ΕΕ. Θα πρέπει όπως πρώτα να διεκδικήσουμε την αξιοπρέπειά μας ακόμα και εάν αυτό θα σημάνει υποβάθμιση του επιπέδου μας.


Την εκπομπή μπορείτε να παρακολουθήσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:

Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2016

Κοινωνικά Μέσα και Ψυχολογικές Επιχειρήσεις

 Φωτεινή Μαστρογιάννη

Η εξάπλωση του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορους όσους ασχολούνται με τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης και τις ψυχολογικές επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με την Gallaghan (2015), πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα εύπιστοι στα μηνύματα που τους προβάλλουν τα μέσα ειδικότερα εάν έχουν αυταρχικό τόνο κάτι που συμπίπτει με αυτό που υποστήριξε ο Λε Μπον σχετικά με την υπακοή των μαζών στον αυταρχικό ηγέτη και δεν είναι τυχαίο που πολλοί ηγέτες και ηγέτιδες στις μέρες μας εμφανίζονται με αυταρχικό προσωπείο που στις μάζες ερμηνεύεται ως ένδειξη δυναμισμού και «τσαμπουκά».


Τα κοινωνικά μέσα συχνά έχουν χρησιμοποιηθεί ως πεδίο πολλών ψυχολογικών επιχειρήσεων. Οι ψυχολογικές επιχειρήσεις είναι μία στρατιωτική δραστηριότητα που έχει ως στόχο τον επηρεασμό συγκεκριμένου μέρους του κοινού. 

Στα κοινωνικά μέσα αυτό επιτυγχάνεται με τη διοχέτευση μεγάλου όγκου πληροφόρησης που προκαλεί σύγχυση χρησιμοποιώντας τεχνικές προσέλκυσης του κοινού όπως είναι οι προκλητικοί τίτλοι και εικόνες.

Η διοχέτευση φημών αποτελεί βασικό εργαλείο των ψυχολογικών επιχειρήσεων. Οι φήμες αυτές μπορούν να εξαπολύουν μίσος σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού π.χ. στην περίπτωσή μας οι δημόσιοι υπάλληλοι (αποκαλούνται τεμπέληδες και αμόρφωτοι), οι αντιδρούντες στο μεταναστευτικό θέμα (αποκαλούνται ρατσιστές και φασίστες) κτλ.

Οι φήμες αυτές μπορεί να εξαπολύουν φόβο εκμεταλλευόμενες την τάση του ανθρώπου να πιστεύει το χειρότερο (π.χ. συνεχής διασπορά ειδήσεων για μειώσεις μισθών και συντάξεων, μηνυμάτων φτώχειας, επικείμενου πολέμου κτλ). Μπορεί όμως να είναι και φήμες ελπίδας που εκμεταλλεύονται την επιθυμία του ανθρώπου για μία ευνοϊκή αλλαγή των γεγονότων (π.χ. προτάσεις όπως η «ελπίδα έρχεται» κτλ.).

Τα κοινωνικά μέσα αποτελούν πεδίο δόξης λαμπρό για την ανάπτυξη ψυχολογικών επιχειρήσεων. Ο λόγος είναι ότι ο κάθε ατομικός λογαριασμός π.χ. στο Facebook περιλαμβάνει ένα δίκτυο «φίλων» ή ανθρώπων που σκέπτονται με παρόμοιο τρόπο. 

Είναι γνωστό ότι η πληροφορία που προέρχεται από ένα άτομο που γνωρίζουμε έχει μεγαλύτερη αξιοπιστία από μία πληροφορία που προέρχεται από ένα μαζικό μέσο. Επειδή όμως δεν παύει να είναι ένας ηλεκτρονικός λογαριασμός κάλλιστα κάποιος μπορεί να κρυφθεί πίσω από ένα ψεύτικο πρόσωπο. Πολλές φορές τα ψεύτικα αυτά προφίλ χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία πολλών «like», δημιουργία πολλών ακολούθων (ψεύτικη δημοφιλία) και συλλογή πληροφοριών. Σύμφωνα με στοιχεία στο Facebook υπάρχουν άνω των 83 εκατομμυρίων ψεύτικων προφίλ ενώ στο Twitter ανέρχονται σε περίπου 20 εκατομμύρια.

Πολλά από αυτά τα ψεύτικα προφίλ εμπλέκονται στο astroturfing όπου δημιουργούν ένα υποτιθέμενο λαϊκό κίνημα κρύβοντας όμως τον χορηγό του «κινήματος» όπως είδαμε πρόσφατα στη χώρα μας με τα δημοσιεύματα για τις υποτιθέμενες αντιρατσιστικές εκστρατείες στην Ελλάδα στον κυβερνοχώρο που είχαν χορηγό τον Τζωρτζ Σόρος. 

Οι κινήσεις αυτών των ψεύτικων προφίλ συμπεριλαμβάνουν ηλεκτρονικά σχόλια, αναρτήσεις σε μπλογκς κτλ. με στόχο τη δημιουργία σύγχυσης και χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Πιο συγκεκριμένα, τα ψεύτικα αυτά προφίλ ή τρολς χρησιμοποιούν εμπρηστική γλώσσα  βλ. «απατεώνες», «συνωμοσιολόγοι», «ρατσιστές», «φασίστες» και δημιουργούν ψεύτικες ιστορίες που απομυθοποιούν ακόμα και την ιστορία ενός λαού. Ακολουθούν την γκεμπελική τακτική της «λάσπης» εναντίον συγκεκριμένων ατόμων ή ομάδων αντί της χρήσης γεγονότων και ασκούν κριτική σε αυτόν που κάνει κριτική στα κακώς κείμενα και στους ενόχους αντί να ασκούν κριτική στον ίδιο τον ένοχο.

Πώς όμως μπορεί κάποιος να προστατευθεί από όλα αυτά; Αφενός όταν γνωρίζει ένα αληθινό γεγονός να το προβάλλει σε αντιπαράθεση με τα ψεύτικα γεγονότα χωρίς όμως να υποκύψει στην πρόκληση της αντιπροπαγάνδας η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο πληροφόρησης και κατά συνέπεια σε περαιτέρω σύγχυση. Η χρήση του χιούμορ και της ειρωνείας σε πολλές περιπτώσεις είναι σωτήρια. Σε  περίπτωση που υποπέσει στην αντίληψη κάποιου η ύπαρξη ενός τρολ, τότε πρέπει να το διαγράψει αμέσως από τον κύκλο ηλεκτρονικών γνωριμιών του.

Τέλος, κάτι που πιθανόν να φανεί κλισέ αλλά είναι η πραγματικότητα, είναι η παιδεία. Η παιδεία  που αναπτύσσει την κριτική σκέψη του ατόμου και θα το προστατεύσει σε μεγάλο βαθμό από την χειραγώγηση.


  
  
 Ενδεικτική βιβλιογραφία


 Elina Lange-Ionatamishvili and Sanda Svetoka (2015). Strategic Communications and Social Media in the Russia Ukraine Conflict.NATO Strategic Communications Centre of Excellence.





http://theantimedia.org/heather-callaghan-4-ways-spot-big-pharmas-astroturfing-media-manipulation/